طراحی شهری
فرشاد نوریان؛ بهناز امین زاده؛ مازیار عبایی
چکیده
در این مقاله فرایند طراحی شهری به عنوان اصلی‌ترین مولفه‌ی چنته دانش طراحی شهری مورد بررسی قرار گرفته و مناسبت این فرایند با تحقق پروژه‌ها به لحاظ نظری تحلیل شده است. به این منظور فرایند طراحی شهری در بستر نظری رشته طراحی شهری به عنوان یک رشته‌ی آکادمیک مستقل تحلیل شده و مشکلات تحقق‌پذیری پروژه‌ها در قالب رابطه سه گانه تئوری، حرفه ...
بیشتر
در این مقاله فرایند طراحی شهری به عنوان اصلی‌ترین مولفه‌ی چنته دانش طراحی شهری مورد بررسی قرار گرفته و مناسبت این فرایند با تحقق پروژه‌ها به لحاظ نظری تحلیل شده است. به این منظور فرایند طراحی شهری در بستر نظری رشته طراحی شهری به عنوان یک رشته‌ی آکادمیک مستقل تحلیل شده و مشکلات تحقق‌پذیری پروژه‌ها در قالب رابطه سه گانه تئوری، حرفه و اجرا مورد بحث قرار گرفته است. هدف مقاله دستیابی به روش‌شناسی مناسب جهت مواجهه طراحی شهری با مشکلات مرتبط با تحقق‌پذیری پروژه‌هاست. این روش‌شناسی در چارچوب نظری مقاله ارائه شده است. چارچوب نظری مقاله مبتنی بر تبیین فرایندی است که در جهت افزایش تحقق‌پذیری پروژه‌ها مطرح شده است. فرایند یاد شده تحت عنوان فرایند تدریجی طراحی شهری مرحله اجرا را نیز به مراحل متداول فرایند، مطالعه، تحلیل و اجرا، می‌افزاید و آنها را در یک مناسبت غیر خطی و غیر چرخه‌ای به صورت نامنظم و وابسته به مراحل اجرا در نظر میگیرد. این فرایند پیشنهادی در قالب روش‌شناسی پژوهشی اقدام‌پژوهی در یک پروژه طراحی شهری مورد بررسی قرار گرفته است. پروژه طراحی اراضی کن جنوبی شهر تهران مبتنی بر این روش‌شناسی در چارچوب کارهای عملی واقعی عالم حرفه مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بررسی این نمونه‌ی موردی مراتب افزایش تحقق‌پذیری پروژه از طریق به کار گرفتن روش تدریجی شرح داده شده است. همچنین به عنوان شاهد عدم کامیابی فرایند کلاسیک طراحی شهری اسناد تحقق یک نمونه موردی دیگر، طرح جامع ویژه‌ی اراضی عباس‌آباد، با روش تحلیل محتوا آنالیز شده است. در نهایت در نتیجه بحث تعمیم‌پذیری فرایند تدریجی طراحی شهری به عنوان یک مکانیزم جایگزین یا تکمیل‌کننده فرایندهای روتین و متداول طراحی شهری مطرح گردیده است.
طراحی شهری
سید مجتبی صفدرنژاد؛ سید عبدالهادی دانشپور؛ مصطفی بهزادفر
چکیده
رودخانه‌ها، به‌واسطه عملکردهای متعدد، کیفیات متنوعی را برای انسان‌ها و سکونتگاه‌هایشان همراه دارند و مستقیم و غیرمستقیم، بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می‌گذارند؛ اما تغییر سبک زندگی جوامع، ناآگاهی از ابعاد رودخانه‌ها و نگرش و توسعه تک‌بعدی، آسیبهای فراوانی به این پدیده‌های طبیعی رسانده و موجب ناپایداری آنها شده است. ...
بیشتر
رودخانه‌ها، به‌واسطه عملکردهای متعدد، کیفیات متنوعی را برای انسان‌ها و سکونتگاه‌هایشان همراه دارند و مستقیم و غیرمستقیم، بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می‌گذارند؛ اما تغییر سبک زندگی جوامع، ناآگاهی از ابعاد رودخانه‌ها و نگرش و توسعه تک‌بعدی، آسیبهای فراوانی به این پدیده‌های طبیعی رسانده و موجب ناپایداری آنها شده است. این پژوهش، در پی خاطرنشان ابعاد رودخانه‌ها، اهمیت حفاظت آنها در حین توسعه، ضرورت دیدگاه فراگیر در مواجهه با رودخانه و چگونگی استفاده از رودخانه به‌عنوان محور مکان‌های عمومی در چارچوب طراحی شهری است. این پژوهش توسعهای- کاربردی، بر مبنای رویکرد کیفی متکی بر تجربه‌گرایی، به گردآوری داده‌های موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی پرداخته و با انتخاب روش مطالعه میان موردی، از ابزارهای مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته در بازدیدهای میدانی رودخانه در شهرهای اردبیل، اصفهان، اهواز و رشت بهره گرفته است. برای تجزیهوتحلیل دادهها، از تحلیل‌های کیفی (تلخیص، دستهبندی) در کنار تحلیل‌های کمّی آماری استفاده‌شده و اعتبار نتایج، بر اساس اظهارنظر تضمین‌شده در موارد کیفی و بررسی آزمون اسمیرنف و T تک نمونهای در تحلیل کمّی بررسی‌شده است. پژوهش حاضر، نقش‌ها، ارزش‌ها و کیفیات رودخانه را، در قالب مؤلفههای نظام‌های مطالعاتی زیست‌محیطی/ اکولوژیکی، کالبدی/ فضایی، عملکردی، اقتصادی، اجتماعی/ فرهنگی، ادراکی/ روانی و ... تدوین کرده و به مقایسه تطبیقی وضعیت آنها در شهرهای ذکرشده پرداخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که با توجه به تنوع عملکردها، ارزش‌ها و نیز ابعاد رودخانه‌ها هرگونه توسعه مرتبط با آنها، باید با دیدی جامع‌نگر انجام شود. بعلاوه، توجه به آب، ویژگی‌ها و تأثیرات آن، به‌مثابه مهمترین عامل تمایز مکان‌های عمومی رودخانه محور، باید با اتخاذ رویکردهای مناسبی ازجمله درزمینهٔ فعالیت‌ها، در مکان سازی مبتنی بر رودخانه موردتوجه قرار گیرد. برخی کاربردهای پژوهش حاضر، عبارت‌اند از: یکپارچه‌سازی برنامهریزی، طراحی و مدیریت رودخانه‌ها، مکان سازی و بازآفرینی پایدار با محوریت رودخانه‌ها، بازنگری اسناد توسعه شهری، بازنگری قوانین مرتبط و ... .
مدیریت شهری
شریفه سرگلزایی؛ محمود محمدی؛ رضا مختاری ملک آبادی؛ غلامرضا شیران
چکیده
توسعه کاربرد فناوریهای نوین در مدیریت و برنامه‌ریزی‌های شهری در پی طرح مفاهیم شهر هوشمند هدف بسیاری از سازمان‌ها گردیده است. تحقیقات بیشماری برای شناخت ابعاد پذیرش و بکارگیری فناوری صورت گرفته است، اما تعداد تحقیقاتی که پذیرش فناوریهای بکاررفته در سازمان‌ها را بررسی کرده باشند بسیار محدود است. از میان اندک تحقیقات متمرکز بر ...
بیشتر
توسعه کاربرد فناوریهای نوین در مدیریت و برنامه‌ریزی‌های شهری در پی طرح مفاهیم شهر هوشمند هدف بسیاری از سازمان‌ها گردیده است. تحقیقات بیشماری برای شناخت ابعاد پذیرش و بکارگیری فناوری صورت گرفته است، اما تعداد تحقیقاتی که پذیرش فناوریهای بکاررفته در سازمان‌ها را بررسی کرده باشند بسیار محدود است. از میان اندک تحقیقات متمرکز بر عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری در مقیاس سازمان نیز تنها تعداد محدودی به ابعاد پذیرش فناوری در سازمانهای غیردولتی در کشورهای در حال توسعه توجه داشتهاند. از اینرو ابعاد اثرگذار بر پذیرش فناوری در شهرداریها به عنوان یک سازمان غیردولتی در ایران به طور دقیق شناسایی نشده است. این خلأ می‌تواند بکارگیری فناوری در شهرداریها را دشوار کرده و یا با شکست مواجه سازد. لذا انجام تحقیقات جامع در این زمینه ضروری است. شهرداری اصفهان به عنوان یکی از سازمانهای مدیریت شهری در میان کلانشهرهای ایران به عنوان نمونه انتخاب شد. بنابراین هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری در شهرداری اصفهان به عنوان یک سازمان غیردولتی است. با توجه به نوع مساله پژوهش و جامعه آماری تحقیق از روش نظریه زمینهای استفاده شده است. این روش یکی از کارآمدترین روشهای تحقیق کیفی است. برای این منظور پس از طرح پرسشنامه نیمه‌ساختاریافته‌ای بر اساس مرور ادبیات، مصاحبه‌هایی با مدیران و کارشناسان ارشد در شهرداری اصفهان صورت گرفت. حاصل مصاحبه‌ها به صورت داده‌های متنی وارد نرمافزار اطلس‌تی شده و به روش تحلیل جز به جز تحلیل شد. بدین‌ترتیب با روشهای کدگذاری، مقوله‌ها و ابعاد مؤثر و روابط میان آنها شناسایی شد. نتایج نشان میدهد 23 بُعد در پذیرش فناوری در شهرداری اصفهان اثرگذار هستند که میتوان آنها را در هشت گروه کلان جای داد. این گروه‌ها شامل مقوله‌های زمینهای، علی، فنی، تشویق‌کننده، بازدارنده، تعدیل‌گر، تصمیم‌گیری و در نهایت پیامدی هستند. نتایج ارائه شده برای مدیران، برنامه‌ریزان شهری و محققانی که در زمینه پذیرش فناوری با رویکرد شهر هوشمند فعالیت دارند، حائز اهمیت است. یافتههای پژوهش در راستای تسهیل فرآیند هوشمند شدن شهر با تأکید بر شهرداریها می‌تواند اثرگذار باشد. همچنین مقوله‌های ارائه شده در این پژوهش می‌توانند در پژوهش‌های آتی با استفاده از روشهای کمی مورد آزمون قرار گیرند.
برنامه ریزی شهری
فهیمه نامور؛ خلیل حاجی پور؛ امیر حسین شبانی؛ محمود محمدی
چکیده
مشکلات مربوط به پراکنده‌رویی باعث میشود که سیاست‌های مدیریت و مهار رشد که ابزار دستیابی به توسعه درونزا می‌باشند، مورد توجه قرار گیرند. شهر شیراز نیز با دارا بودن 1700 هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد، نیازمند استفاده از این سیاست‌ها از جمله تنظیم مجدد زمین به‌عنوان یکی از کامل‌ترین ابزارهای دستیابی به رشد هوشمند میباشد. از آنجایی‌که ...
بیشتر
مشکلات مربوط به پراکنده‌رویی باعث میشود که سیاست‌های مدیریت و مهار رشد که ابزار دستیابی به توسعه درونزا می‌باشند، مورد توجه قرار گیرند. شهر شیراز نیز با دارا بودن 1700 هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد، نیازمند استفاده از این سیاست‌ها از جمله تنظیم مجدد زمین به‌عنوان یکی از کامل‌ترین ابزارهای دستیابی به رشد هوشمند میباشد. از آنجایی‌که تنظیم مجدد زمین متأثر از ویژگیهای قانونی، نهادی، اقتصادی و اجتماعی محل میباشد، هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر فرآیند تنظیم مجدد زمین در بافتهای فرسوده و بررسی روابط علی- معلولی بین آنها برای اجرای موفق آن میباشد. این امر می‌تواند مدیریت شهری را در دستیابی به توسعه درونزا از طریق تحریک و تحقق مهمترین متغیرها و به تبع آن افزایش تحقق‌پذیری کل پروژه تنظیم مجدد زمین یاری رساند. به‌منظور نیل به این هدف از روش توصیفی- تحلیلی در قالب مدل تحلیل تفسیری-ساختاری با استفاده از نرمافزار Micmac شدت و جهت روابط بین متغیرها مشخص شده است. برای این منظور از پرسشنامه دلفی دو مرحله‌ای و نظرات 17 نفر از کارشناسان امور شهری شهر شیراز استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که متغیرهای دخیل در تنظیم مجدد زمین به چهار دسته تاثیرگذار، تاثیرپذیر، مستقل و دووجهی تبدیل می‌شوند و از بین متغیرهای دو وجهی، متغیر مشارکت پذیر بودن دولت محلی از طریق نهادهای واسط و تسهیلگر از تاثیرگذارترین و تاثیرپذیرترین متغیرها میباشد بنابراین این متغیر نقشی کلیدی و استراتژیک ایفا می‌کند. به‌این‌معنا که کلید اجرای تنظیم مجدد زمین در بافتهای فرسوده و حل مشکلات مربوط به آن ایجاد نهادی واسط برای شنیدن خواسته‌ها و نظرات مردم میباشد. همچنین سایر متغیرهای استراتژیک تنظیم مجدد زمین در بافت فرسوده توجه به عدالت فردی و اجتماعی در دولت محلی، بینش راهبردی و منعطف بودن دولت محلی، تعریف اهداف ملموس و قابل‌دستیابی در تنظیم مجدد زمین و ارزیابی مناسب قیمت زمین قبل و بعد از اجرا می‌باشند. بنابراین رصد مداوم این متغیرها در طول فرآیند تهیه طرح و اجرای تنظیم مجدد زمین در بافت فرسوده لازم و ضروری است.
برنامه ریزی شهری
محمد مهدی عزیزی؛ بهاره بهرا
چکیده
توسعه شهری با رویکرد توسعه محله‌های درونی، سعی در بازگرداندن حیات شهری به بافتهای رو به زوال در شهرها دارد. به منظور تسهیل این روند، برنامهریزی و اجرای پروژه‌های محرک توسعه به عنوان یکی از سیاست‌های به کار گرفته شده در جهت بازآفرینی محله‌های شهری و فراهم کردن بسترهای لازم برای حضور ساکنان و توجه به ابعاد مختلف توسعه، مورد توجه ...
بیشتر
توسعه شهری با رویکرد توسعه محله‌های درونی، سعی در بازگرداندن حیات شهری به بافتهای رو به زوال در شهرها دارد. به منظور تسهیل این روند، برنامهریزی و اجرای پروژه‌های محرک توسعه به عنوان یکی از سیاست‌های به کار گرفته شده در جهت بازآفرینی محله‌های شهری و فراهم کردن بسترهای لازم برای حضور ساکنان و توجه به ابعاد مختلف توسعه، مورد توجه قرار گرفته است. در فرایند بازآفرینی شهری، از مرحله تشخیص مسئله تا اجرای پروژه‌ها و بازنگری برنامه، پی‌ریزی و تقویت تصمیم-سازی‌ها از طریق ارزیابی امکان‌پذیر میشود. در این راستا، مقاله حاضر با تدوین شاخصهای تحرک و توسعه، تلاش کرده است تا به یک ساختار مناسب و قابل تعمیم برای ارزیابی پس از اجرای پروژه‌های محرک توسعه در سطح محله دست یافته و اثرات یک نمونه از این پروژه‌ها را در محله گودال مصلی در بافت تاریخی شهر یزد مورد ارزیابی قرار می دهد. پس از استخراج شاخصهای ارزیابی در ارتباط با بازآفرینی محله‌های شهری و پروژه‌های محرک توسعه از متون معتبر جهانی و تجارب عملی، تحلیل داده‌های ثانویه مربوط به بلوک‌های شهری محله گودال مصلی در محیط نرمافزار SPSS21 انجام شده و نتایج نهایی به دست آمده است. به عنوان روش تحقیق در این مقاله، از روش Regression Analysis برای تحلیل اثرات هر شاخص بر هر عامل و از ماتریس ارزیابی اثرات لئوپولد ـ مخدوم برای ارزیابی پس از اجرای پروژه استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد پروژه دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد به طور متوسط و به ترتیب بر بعد کالبدی، سپس بر بعد سکونتی و نهایتاً بر بعد فعالیتی در سطح محله گودال مصلی اثرات محسوس داشته و این پروژه با ارائه گزینه‌های اصلاحی به عنوان یک محرک توسعه با اثرات مثبت، قابل تأیید است. همچنین، نتایج حاکی از بیشترین ارتباط میان شاخص میزان بومیت با شأن سکونتی بافت، شاخص میزان دسترسی به خدمات با وضعیت محیط مسکونی، شاخصهای میزان جمعیت در سن فعالیت و درصد فعالیت کاربریهای تجاری با وضعیت فعالیتی و اقتصادی محله بوده و درصد ابنیه نوساز، میزان تراکم جمعیت، میزان اداری بودن و پایداری ابنیه بر تحرک و توسعه کالبدی محله مؤثر است.
منظر شهری
محمدآزاد احمدی؛ مهرداد کریمی مشاور؛ سعید علیتاجر
چکیده
یکی از نیازهای مهم افرادی که در شهرهای امروزی زندگی میکنند، زندگی توام با احساسات مطلوب درخصوص فضاهای شهری است. ظاهر یک شهر، تا حد زیادی، می‌تواند بسته به ساختار و مشخصه های عناصر فیزیکی شهر، در ایجاد احساسات مطلوب یا نامطلوب در فرد تاثیرگذار باشد. لذا دیدهای شهری به طور کلی دو نوع تاثیر عمده به صورت دوست داشتن یا احساسات مثبت و خوشایند ...
بیشتر
یکی از نیازهای مهم افرادی که در شهرهای امروزی زندگی میکنند، زندگی توام با احساسات مطلوب درخصوص فضاهای شهری است. ظاهر یک شهر، تا حد زیادی، می‌تواند بسته به ساختار و مشخصه های عناصر فیزیکی شهر، در ایجاد احساسات مطلوب یا نامطلوب در فرد تاثیرگذار باشد. لذا دیدهای شهری به طور کلی دو نوع تاثیر عمده به صورت دوست داشتن یا احساسات مثبت و خوشایند و یا به صورت دوست نداشتن و احساسات منفی و ناخوشایند، بر شهروندان می گذارند. بر این اساس، در این پژوهش سعی شد پاسخ های احساسی شهروندان در ارتباط با دیدهای شهری به طور عام مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، نظریه تحقیق به کمک آن ها استخراج گردد. با توجه به ماهیت این پژوهش، رویکرد اصلی طرح پژوهش، رویکردی کیفی است و به روش نظریه زمینه ای انجام پذیرفته که در آن بر اساس رویکرد کوربین و استراوس شامل رویه های تحلیل داده کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی صورت گرفته است. در نمونه گیری از جامعه آماری و مشارکت کنندگان، از نمونه گیری نظری استفاده شده که در آن نمونه گیری تا جایی ادامه دارد که داده ها به اشباع برسند و جهت گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی، مصاحبه و پرسشنامه نیمه ساختار یافته بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مقولات گزینشی تاثیرات دیدها و پاسخ های احساسی شامل هیجان، آرامش، مطلوبیت و ارتباط می باشند. در نهایت بر اساس ارتباط بین این مقولات و نتیجه نهایی تحقیق در یک مدل نهایی تدوین و ارائه گردید.
محیط زیست شهری
سیامک شکیبائی؛ ساناز سعیدی مفرد
چکیده
کیفیت طراحی فضاهای باز عمومی به عنوان یک قرارگاه رفتاری برای اوقات فراغت نقش مهمی در میزان رضایتمندی افراد دارد. احساس لذت و رضایتمندی زمانی اتفاق خواهد افتاد که فرد به حد نسبی از آسایش جسمی و روحی (آسایش محیطی) رسیده و فاقد از امور مقید کننده باشد. همچنین یکی دیگر از عوامل رضایتمندی، آسایش محیطی ناشی از سلسله مراتب اقلیمی میباشد. ...
بیشتر
کیفیت طراحی فضاهای باز عمومی به عنوان یک قرارگاه رفتاری برای اوقات فراغت نقش مهمی در میزان رضایتمندی افراد دارد. احساس لذت و رضایتمندی زمانی اتفاق خواهد افتاد که فرد به حد نسبی از آسایش جسمی و روحی (آسایش محیطی) رسیده و فاقد از امور مقید کننده باشد. همچنین یکی دیگر از عوامل رضایتمندی، آسایش محیطی ناشی از سلسله مراتب اقلیمی میباشد. به همین جهت توجه به اقلیم در طراحی‌ها از اولویت‌های مهم در توسعه پایدار و طراحی پایدار میباشد. با این حال، خرد اقلیم شهری از عواملی است که برای طراحی فضاهای شهری و فضاهای باز عمومی در راستای رسیدن به آسایش و رضایت محیطی ضروری میباشد. در این راستا میدان شهدای شهر مشهد نیز به عنوان فضای باز عمومی و محصور توسط بناهای اداری و تجاری و ساختار کالبدی فضایی ویژه و همچنین درگیری با مسائل خرد اقلیم شهری، آسایش محیطی خود را از دست داده است. لذا با هدف بررسی میدان شهدا در راستای ایجاد آسایش محیطی به کمک خرد اقلیم شهری، پرسشنامهای با سوالات بسته (در غالب طیف لیکرت) بر روی حجم نمونه 112 نفرآزمایش شد. در این راستا روش شناسی تحقیق مبتنی بر روش تحلیلی به کمک آمار استنباطی (آزمون تحلیل عاملی تائیدی) و تحلیل با نرم افزار اسکچاپ و در نهایت تحلیل راینو(پلاگین umi) جهت فهم عوامل خرد اقلیمی در راستای آسایش میدان میباشد. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی بر آن است که با توجه نمودن به ساختار بافت، عوامل محیطی و فرمی فضاها، ویژگیهای کیفی و کمی معابر محدوده، فضاهای عملکردی و فعالیتی به عنوان اماکن مخاطب مردم، عوامل کیفی در طراحی شهری خود میدان و در نهایت توجه به تاثیرات تابش، باد، کیفیت هوا ، صدا و آسایش حرارتی بر محدوده میتوان به آسایش محیطی در میدان شهدا نائل گشت.
منظر شهری
بهادر زمانی؛ شیرین اسلامی
چکیده
منظر شهری پدیده‌ای پیچیده از جنبه‌ی عینی و ادراکی در محیط است که از برهم‌کنش لایههای متکثر فرم، عملکرد و معنا در تعامل با ذهن انسان ایجاد میشود و جایگاه مهمی در ارتقای قابلیت‌های بصری و ادراکی فضاهای شهری دارد. اگر چه صرف داشتن نگاه و قرائت منظرین از شهر پاسخگوی مسائل پیچیده شهری نخواهد بود، لیکن توجه به منظر به عنوان ابزار ...
بیشتر
منظر شهری پدیده‌ای پیچیده از جنبه‌ی عینی و ادراکی در محیط است که از برهم‌کنش لایههای متکثر فرم، عملکرد و معنا در تعامل با ذهن انسان ایجاد میشود و جایگاه مهمی در ارتقای قابلیت‌های بصری و ادراکی فضاهای شهری دارد. اگر چه صرف داشتن نگاه و قرائت منظرین از شهر پاسخگوی مسائل پیچیده شهری نخواهد بود، لیکن توجه به منظر به عنوان ابزار پایه و لازم (و نه کافی) برای قرائت متن شهر در راستای پاسخگویی به بخشی از مسائل شهری و حقوق شهروندی ضرورت دارد. هدف نوشتار حاضر ارزیابی کیفیت‌های بصری و فضایی میدان امام خمینی شهر قم بر اساس دیدگاه متخصصان است و از اینرو پرسش اصلی تحقیق به این شرح است: بر اساس معیارها و زیر معیارهای بر آمده از تکنیک تحلیل منظر سایمون بل، اولویت مداخله در منظر هر یک از اضلاع چهارگانه میدان امام خمینی شهر قم چگونه است؟ در راستای نیل به این هدف، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی به کار گرفته شده و برای ارزیابی وضع موجود داده‌های مورد نیاز بر مبنای چارچوب طرح شده در"تکنیک تحلیل منظرسایمون بل" با استفاده از تکنیک‌های مشاهده، عکس‌برداری،SWOT وAHP، گردآوری و تحلیل شده اند؛ به منظور وزن‌دهی معیارها و زیرمعیارهای مطرح در این تکنیک، از میانگین نظرات کارشناسی سی‌تن از متخصصان شهری در قالب پرسشنامه و ماتریس‌های ارزیابی در ساختار سلسله مراتبیAHP، استفاده شده است. نرخ ناسازگاری در قضاوت‌های متخصصان کمتر از 0.1 بوده که نشانگر سازگاری و اعتبار منطقی نظرات می باشد. بر اساس یافتههای تحقیق، در تحلیل منظر میدان امام خمینی بر مبنای چارچوب منتخب، به ترتیب الگوی سازماندهی فضایی 43.9%، الگوی سازماندهی ساختاری با 38.3% و الگوی سازماندهی انتظام بخش 17.8 % امتیاز کسب نمودند. در مجموع، ارزیابی الگوهای سازماندهی منظر، در ضلع شرقی بالاترین مقدار 44،4% و سپس به ترتیب در ضلع شمالی 29،4% در ضلع غربی 16،4% و در ضلع جنوبی 9.8% امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند.
معماری شهری
نازنین دهناد؛ جمال الدین مهدی نژاد؛ باقر کریمی
چکیده
میزان موفقیت فضاهای جمعی به میزان استفاده از آن مکان و حضور انسان وابسته است. مکان به صورت پیوسته با وجود انسان همراه و نوعی تعامل در مکان را ایجادکرده است که منجربه شکل گیری روابط اجتماعی و اجتماع پذیری فضای باز جمعی شده است. دردهه های اخیر، بی توجهی به حفظ و ارتقای حیات جمعی در برخی فضاهای باز موجب از بین رفتن اهمیت و نقش فضا گشته همچنین، ...
بیشتر
میزان موفقیت فضاهای جمعی به میزان استفاده از آن مکان و حضور انسان وابسته است. مکان به صورت پیوسته با وجود انسان همراه و نوعی تعامل در مکان را ایجادکرده است که منجربه شکل گیری روابط اجتماعی و اجتماع پذیری فضای باز جمعی شده است. دردهه های اخیر، بی توجهی به حفظ و ارتقای حیات جمعی در برخی فضاهای باز موجب از بین رفتن اهمیت و نقش فضا گشته همچنین، عدم استفاده از معیارهای فضاهای باز عمومی جهت اجتماع پذیری فضاها منجر به خالی و رانده شدن فضاها شده است. از این رو شناخت معیارهای ایجادکننده و ارتقاءدهنده اجتماع پذیری در فضاهای باز جمعی درجهت رونق بخشیدن به این گونه فضاها در مقیاس‌های مختلف ضروری است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل موثر برکیفیت فضای باز جمعی محیط‌های مسکونی و تاثیر آن در ایجاد تعامل بین کاربران و پاسخ به این پرسش که حضور افراد در این فضاها چگونه منجر به اجتماع‌پذیری فضای باز جمعی و عاملی در جهت موفقیت فضا می شود انجام شده است. از اینرو چهار فضای باز مشترک جمعی در مقیاس مجتمع های سکونتی در منطقه ی شش شهرداری شهر شیراز انتخاب شد. این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی به روش پیمایش و با استفاده از ابزارسنجش پرسشنامه صورت گرفته است. حجم نمونه 488 نفر از ساکنین مجتمع مسکونی می باشد. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و با بهره گیری از نرم افزار SPSS انجام شده است. پس از تحلیل و دسته بندی ابعاد در سطح نظریه ی مکان و استخراج هفت مولفه ی موثر بر کیفیت فضاهای جمعی و اجتماع پذیری که شامل ایمنی و امنیت، انعطاف پذیری، نفوذپذیری، فعالیت پذیری، تعامل اجتماعی، هویت مکان و ادراک محیط در چگونگی برقراری تعامل و ارتباط کاربران محیط چهار نتیجه حاصل گردید. نخست؛ ایجاد آفرینش فضاهایی پویا، دوم؛ ایجاد فضاهای جمعی، سوم؛ پیوستگی و تعامل، چهارم؛ تقویت درک متقابل از رفتارهای محیط کیفیت مکان‌های باز جمعی را میتوان ارتقا بخشید.
پایداری شهری
زهرا بابایی فروشانی؛ یونس چنگلوایی
چکیده
در این تحقیق اطلاعات باد از ایستگاه هواشناسی اصفهان درمیانگین گرمترین روز(30 تیرماه)و سردترین روز(30 دی ماه)از ماه درسال1396برای انجام مطالعاتCFDدر مورد توزیع باد در سه پیکره بندی شهری(سنتی، شطرنجی و بلندمرتبه گسسته)در مقیاس محلی که معرف شاکله کلی از ریخت گونه شهر اصفهان می باشند، استفاده شده است و شبیه سازی عددیCFDدر نرمافزارهایEnvi-met ...
بیشتر
در این تحقیق اطلاعات باد از ایستگاه هواشناسی اصفهان درمیانگین گرمترین روز(30 تیرماه)و سردترین روز(30 دی ماه)از ماه درسال1396برای انجام مطالعاتCFDدر مورد توزیع باد در سه پیکره بندی شهری(سنتی، شطرنجی و بلندمرتبه گسسته)در مقیاس محلی که معرف شاکله کلی از ریخت گونه شهر اصفهان می باشند، استفاده شده است و شبیه سازی عددیCFDدر نرمافزارهایEnvi-met and Design Builderبرای تجسم نتیجه انرژی باد از هر بافت شهری انجام شد. در نهایت سه بافت مختلف شهری با چندین پارامترهای مربوط به مورفولوژی شهری و محیط باد مقایسه و تحلیل شد. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که 1)بافت های سنتی بر اساس max عددی سرعت و جهت باد که از نرم افزارها در گرمترین روز برابر با26/2و سردترین روز برابر با68/2m/sهمچنین تحلیل های کلی بر روی هندسه بافت از نظر شاخص های مرفولوژیک تاثیرگذار به دست آمد، نشان داد که بافت سنتی کاملاً بر اساس اصول پایداری طراحی شده اند. شاخصهای ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ بافت ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﻪ گذاشت و ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ شهرسازان و ﻣﻌﻤﺎران ﺑﺎ به‌کارگیری اﺻﻮل ﺻﺤﻴﺢ مرفولوژی شهری می‌توانند، در بهینه‌سازی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی و بهره وری درست از جریانات باد شهری مؤثر واﻗﻊ ﮔﺮدﻧﺪ. 2)نتایجmaxعددی سرعت و جهت باد در بافت شطرنجی در گرمترین روز 73/2 و سردترین روز80/2m/sو بلندمرتبه گسسته در گرمترین روز26/4و سردترین روز08/m/sو باتوجه به تحلیل های کلی بر روی هندسه دو بافت نوین نشان داد که شهرسازی مدرن کمتر هماهنگ و همساز با اوضاع محیط طبیعی، ازجمله شرایط اقلیمی و فرهنگ بومی رشد و توسعه پیدا کرده است. 3)تفاوت زیاد ویژگی های مختلف مرفولوژی شهری و تاثیرات متفاوت جریانات انرژی باد در سه بافت مختلف نشان از تأثیر مهم مرفولوژی شهری بر جریانات بالقوه باد دارد، همچنین از طریق تجزیه و تحلیل، دریافتیم که شاخص های مورفولوژیکی شهری با شاخص بالقوه جریانات باد همبستگی معنی داری، دارند و به کمک این شاخص های مورفولوژیکی، می توانیم بطور دقیق و به راحتی، خروجی جریانات انرژی باد بر روی بافت های مختلف شهری باتوجه به رویکرد انرژی کارا، را مقایسه کنیم، 4)در نهایت نتایج مطالعه می تواند به عنوان یک راهنمای عملی برای ارزیابی تاثیرات جریانات باد شهری و اثرات متقابل آن بر روی مرفولوژی شهری همچنین روشهای پیشنهادی در این پژوهش می‌تواند به عنوان تحلیل‌های حداکثری برای اقدامات کاربردی به‌منظور کاهش اثرات منفی جریان باد برای مدیریت شهری در شهر اصفهان را به ارمغان آورد.
محیط زیست شهری
یاسر خوشبخت؛ حسین مدی؛ مریم آزموده
چکیده
با اهمیّت یافتن فضاهای باز شهری در شهرهای پایدار و تلاش در جهت ارتقاء کیفیت محیط های شهری و افزایش پویایی در فضاهای باز شهری، تدوین شیوه های کارآمد طراحی شهری همساز با اقلیم امری الزامی است. خرده اقلیم های محلی دارای رابطه تنگاتنگی با عوامل کالبدی محیط همچون هندسه و چیدمان بلوک های شهری هستند. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه تأثیر هندسه ...
بیشتر
با اهمیّت یافتن فضاهای باز شهری در شهرهای پایدار و تلاش در جهت ارتقاء کیفیت محیط های شهری و افزایش پویایی در فضاهای باز شهری، تدوین شیوه های کارآمد طراحی شهری همساز با اقلیم امری الزامی است. خرده اقلیم های محلی دارای رابطه تنگاتنگی با عوامل کالبدی محیط همچون هندسه و چیدمان بلوک های شهری هستند. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه تأثیر هندسه متعارف بلوک های شهری و یافتن عوامل تأثیرگذار در میزان آسایش حرارتی فضای باز در فصول گرم و سرد در اقلیم شهر همدان است. روش تحقیق در این پژوهش شامل اندازه گیری میدانی و شبیه سازی رایانه ای (نرم افزار انوی مت (ENVI-met)) پنج هندسه متعارف از بلوک های شهری با میزان عامل دید به آسمان (SVF)، جهت گیری و چیدمان متفاوت با یکدیگر (بلوک های منفرد شمالی-جنوبی، بلوک های منفرد شرقی-غربی، بلوک های خطی شمالی-جنوبی، بلوک های خطی شرقی-غربی و بلوک های حیاط مرکزی) به عنوان پنج خرده اقلیم شهری است که در یکی از گرم ترین روزهای سال مطابق با انقلاب تابستانی و در یکی از سردترین روزهای سال مطابق با انقلاب زمستانی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. میانگین چهار عامل دمای هوا، دمای متوسط تشعشعی، رطوبت نسبی و سرعت جریان باد به عنوان مهمترین عوامل موثر بر آسایش حرارتی در فضای باز در فضای مرکزی و مشترک بلوک های مورد نظر استخراج شده است. جهت ارزیابی هرچه دقیق تر نتایج بدست آمده، از شاخص های میانگین آرای پیش بینی شده (PMV) و دمای معادل فیزیولوژیکی (PET) به عنوان جامع ترین روش های تخمین آسایش حرارتی فضای باز بهره گرفته شده است. با توجه به نتایج حاصل از تحلیل داده های بدست آمده از نرم افزار، در انقلاب تابستانی افزایش سایه اندازی در فرم ها و در نتیجه کاهش دمای متوسط تشعشعی و همچنین افزایش سرعت جریان باد در فضای مرکزی فرم ها که تأثیر مستقیم بر دمای هوا و شرایط حرارتی محیط دارند به بهبود شرایط حرارتی کمک می کنند. از سوی دیگر به طور عکس در انقلاب زمستانی شرایط حرارتی با افزایش دمای متوسط تشعشعی و کاهش سرعت جریان باد بهتر می گردد. به طور کلی نتایج شاخص های آسایش حرارتی از بهتر بودن بلوک های حیاط مرکزی در بهبود شرایط آسایش حرارتی محیط در فصل تابستان به دلیل سایه اندازی بیشتر در طول روز و در فصل زمستان نیز به دلیل کاهش شدید سرعت جریان بادهای سرد نسبت به سایر فرم های بررسی شده حکایت می کنند.
برنامه ریزی شهری
سیدرضا آزاده؛ جمال محمدی؛ حمیدطاهر نشاط دوست
چکیده
رشد شهرنشینی با افزایش اختلالات‌روانی همراه است. یکی از مهمترین اختلالات‌روانی، استرس درک‌شده توسط شهروندان است. استرس سابقه‌ای طولانی در علوم پزشکی دارد. زیرا با بیماری‌های مختلف همچون دیابت، سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین با مسائل روانشناختی در ارتباط است. این پژوهش در راستای پاسخ به این سوال انجام شد که در محله‌های ...
بیشتر
رشد شهرنشینی با افزایش اختلالات‌روانی همراه است. یکی از مهمترین اختلالات‌روانی، استرس درک‌شده توسط شهروندان است. استرس سابقه‌ای طولانی در علوم پزشکی دارد. زیرا با بیماری‌های مختلف همچون دیابت، سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین با مسائل روانشناختی در ارتباط است. این پژوهش در راستای پاسخ به این سوال انجام شد که در محله‌های شهری، چه ابعادی از کیفیت کالبدی بر استرس تأثیر بیشتری دارد. برای پاسخ به این سؤال، محله مفت‌آباد به‌عنوان یک محله با کیفیت نامطلوب و محله مرداویج به‌عنوان یک محله با کیفیت مطلوب در شهر اصفهان انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه کیفیت محیطی محقق ساخته و همچنین پرسشنامه استاندارد استرس درک‌شده کوهن و همکاران (1983) استفاده شد. تعداد 434 نفر در تکمیل پرسشنامه‌ها همکاری کردند. تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از ضریب همبستگی معمولی و جزئی و رگرسیون خطی انجام شد. یافته ها در رابطه با متغیر وابسته پژوهش نشان داد که میزان استرس ادراک شده توسط ساکنان محله مفت‌آباد بیشتر از محله مرداویج بود. نمره میانگین استرس درک شده در محله مفت‌آباد برابر با 07/2 و در محله مرداویج برابر با 04/1 برآورد شد. مدل سازی با استفاده از رگرسیون خطی نشان داد که متغیرهای زیبایی و نظم بصری، جذابیت عملکردی و آسایش محیطی به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را بر استرس درک شده داشتند. براساس مدل‌های پیشنهادی، کیفیت کالبدی محیط در محله مفت‌آباد 67 درصد و در محله مرداویج 46 درصد از تغییرات استرس درک شده را پیش بینی کردند. نتایج پژوهش حاضر در توافق با سایر پژوهش ها نشان داد، افرادی که در محیط های شهری با کیفیت پایین زندگی میکنند بیشتر از سایر افراد در معرض استرس هستند. از این رو رابطه میان برنامه‌ریزان شهری و روانشناسان باید تقویت شود تا راهکارها و سیاست‌هایی اتخاذ شود که از طریق برنامهریزی و طراحی محیط بتوان شاخصهای سلامت‌روانی شهروندان همچون استرس درک شده را بهبود بخشید.
برنامه ریزی شهری
مجتبی رفیعیان؛ گل کو گیاهچی
چکیده
مناطق ساحلی به دلیل ارائه‌ی فضاها و فرصت‌های متنوع از گذشته تاکنون با تقاضای بالای جمعیت روبهرو بوده که این موضوع با بروز معضلات و آشفتگی‌های متعددی در ابعاد مختلف ساحل همراه بوده است. این معضلات در حوزه‌های متعددی از جمله حوزه‌های محیط-زیستی، کاربری اراضی، سیاسی و امنیتی، مقرراتی و حقوقی در نواحی ساحلی کشور و از جمله بندر انزلی ...
بیشتر
مناطق ساحلی به دلیل ارائه‌ی فضاها و فرصت‌های متنوع از گذشته تاکنون با تقاضای بالای جمعیت روبهرو بوده که این موضوع با بروز معضلات و آشفتگی‌های متعددی در ابعاد مختلف ساحل همراه بوده است. این معضلات در حوزه‌های متعددی از جمله حوزه‌های محیط-زیستی، کاربری اراضی، سیاسی و امنیتی، مقرراتی و حقوقی در نواحی ساحلی کشور و از جمله بندر انزلی دیده میشود. در شهر بندرانزلی طبق اسناد توسعه شهری و گزارشات مطالعاتی دستگاه‌های اجرایی، پهنهی ساحلی شهر در سالهای گذشته دچار افول مشهودی شده به گونه‌ای که به نظر میرسد موجبات بروز آسیبهای محیط‌زیست، افول اقتصادی و مسائل اجتماعی متعددی را در قالب کاهش کیفیت محیط ایجاد کرده است. بنابراین میتوان گفت مسئله‌ی پیش رو، شناسایی مولفه‌های حاکم بر ظرفیت‌های توسعهای در پهنهی ساحلی بندرانزلی است که دچار زوال شده و مدیریت مداخلات می‌تواند فرایندهای بهبود کیفیت را موجب شود. روش تحلیل داد‌ها بهره‌گیری از مدل معادلات ساختاری (SEM) است که با استفاده از نرمافزار SmartPlS 3 صورت گرفت. جهت آزمون مدل، با استفاده از پرسشنامه و براساس آرای کاربران فضا (مصرف‌کنندگان)، کیفیت محیطی در نواحی ساحلی متشکل از 9 شاخص برآورد و مورد سنجش قرار گرفت. ضریب استانداردشده مسیر میان مصرف‌کننده و کیفیت محیطی (86/0) بیانگر این مطلب است که الگوی آماری کاربران به میزان 86 درصد از تغییرات متغیر کیفیت محیطی را تبیین می‌کند. کیفیت محیطی پهنه‌های ساحلی با 9 شاخص سنجیده میشود که از میان آنها، نفوذپذیری اولویت نخست در تحلیل کیفیت محیطی ساحلی دارد و سایر شاخصهای مطرح نظیر انعطاف‌پذیری، سازگاری، کارایی، بامعنابودن، تناسبات، تنوع، اجتماع‌پذیری و پایداری به ترتیب در اولویت‌های دوم تا نهم قرار می‌گیرند.
معماری شهری
راحله عبدالهی؛ اسلام کرمی؛ احد نژادابراهیمی؛ لیلا رحیمی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 تیر 1399
چکیده
عدم تابآوری برخی از فضاهای معاصر و رهاسازی در برابر تحولات به‌عنوان معضل جدی در ساختار شهرهای معاصر مطرح است که تبعات فراوانی را در عرصه شهرسازی به‌دنبال داشته است. به‌نظر میرسد عمرکوتاه فضاها به‌واسطه همخوانی با زمینه و برخورداری از ویژگیهای محیطی قابل اصلاح و بهبود باشد و در برخورد با اختلالات تابآوری لازم را در پی خواهد ...
بیشتر
عدم تابآوری برخی از فضاهای معاصر و رهاسازی در برابر تحولات به‌عنوان معضل جدی در ساختار شهرهای معاصر مطرح است که تبعات فراوانی را در عرصه شهرسازی به‌دنبال داشته است. به‌نظر میرسد عمرکوتاه فضاها به‌واسطه همخوانی با زمینه و برخورداری از ویژگیهای محیطی قابل اصلاح و بهبود باشد و در برخورد با اختلالات تابآوری لازم را در پی خواهد داشت. ازاین‌رو، هدف از تحقیق حاضر که به‌منظور ارتقاء تابآوری و هویت شهری انجام یافته، بررسی تاثیر مولفه‌های زمینه‌گرایی و قابلیت‌های فضا بر تابآوری فضای بازارهای تاریخی در نمونه‌موردی میباشد. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی مبتنی بر تحلیل پرسشنامه‌ها است. در این مطالعه متغیرهای زمینه‌ایی و قابلیت فضا به‌عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای تابآوری فضا به عنوان متغیرهای وابسته مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 357 نفر از مراجعین بازار تاریخی تبریز به‌عنوان نمونه آماری انتخاب و ضریب آلفای کرونباخ برای سوالات پرسشنامه 899/0 محاسبه شد که بیانگر پایایی مناسب ابزار تحقیق است. جهت تحلیل دادهها، با استفاده از تحلیل همبستگی و رگرسیون روابط هم‌زمانی میان متغیرها آزمون و برای سنجش وضعیت موجود از آزمون t مستقل استفاده شده است. یافتهها نشان داد رابطه معنیداری بین مولفه‌های(کالبدی، تاریخی، فرهنگی و محیطی) زمینه‌گرایی و قابلیت‌های(انعطاف‌پذیری، تطبیق‌پذیری، تغییرپذیری و واکنش‌پذیری) فضا با تابآوری فضا برقرار است که بیشترین اثرگذاری به‌ترتیب مربوط به قابلیت‌های تطبیق‌پذیری و واکنش‌پذیری فضا و سپس مولفه‌های محیطی و تاریخی زمینه‌گرایی است، درحالی‌که کمترین امتیاز مربوط به قابلیت تطبیق‌پذیری و زمینه محیطی فضا است. در بررسی میزان برخورداری مولفه‌های زمینه‌گرایی از قابلیت‌های فضا ضرایب همبستگی نشان داد که زمینه فرهنگی و محیطی از لحاظ برخورداری از قابلیت‌های فضا در بهترین وضعیت قرار دارند.در نتیجه بازار تاریخی تبریز از لحاظ تابآوری بیشتر تحت تاثیر قابلیت فضا و سپس مولفه زمینه‌ایی قرار دارد. بنابراین علاوه بر توانایی‌های فضا باید به مولفه‌های زمینه‌ایی نیز توجه گردد. تأکید توأم به هر دو ویژگی در کاهش آسیب‌پذیری و افزایش تابآوری موثر واقع خواهد شد و نیل به تابآوری مستلزم همخوانی فضا با زمینه است که توانایی مقابله فضا با اختلالات با ارتقاء قابلیت فضا از طریق پتانسیل ذاتی زمینه تحقق می‌یابد.
برنامه ریزی شهری
عیسی پیری؛ لیلا هاشمی
چکیده
پژوهشِ حاضر مبتنی بر نگرش دیالکتیکی، تفسیری هرمنوتیکی از رنسانس خیابانی به‌عنوان ابزاری در دستیابی به استراتژی‌های نوزایی و برنامه‌ریزی‌های انسان‌محور در جهت بهبود کیفیت زیست اجتماعی و ارتقای روزمرگی شهروندان در قلمروهای باز شهری میباشد. این مطالعه درصدد است تا تأثیرپذیری فضاهای باز شهری را از مقوله‌های متنوعِ اقتصادی، اجتماعی ...
بیشتر
پژوهشِ حاضر مبتنی بر نگرش دیالکتیکی، تفسیری هرمنوتیکی از رنسانس خیابانی به‌عنوان ابزاری در دستیابی به استراتژی‌های نوزایی و برنامه‌ریزی‌های انسان‌محور در جهت بهبود کیفیت زیست اجتماعی و ارتقای روزمرگی شهروندان در قلمروهای باز شهری میباشد. این مطالعه درصدد است تا تأثیرپذیری فضاهای باز شهری را از مقوله‌های متنوعِ اقتصادی، اجتماعی _ فرهنگی، کالبدی و زیبایی شناسانه که سابقاً به‌واسطه‌ی رنسانس شهری به‌عنوان متأخرترین پارادایم در حل پرابلماتیک شهر شناخته‌شده است را در قالب استراتژی‌هایی بیان نماید. ازآنجایی‌که این قلمروها تجلّی گاه حیات اجتماعی شهر و مکانی بر تبلور اندیشه‌های مدنی شهروندان هستند؛ بنابراین این مطالعه گامی در راستای نوزایی، تحولات فضایی و تولید و بازتولید فضاهای اجتماعی ازدست‌رفته‌ی شهر و ایده‌ای برخاسته از نظریه با رویکرد انسان‌محوری میباشد. درحالی‌که گردآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی با استفاده از پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه و شاخص سازی تجزیهوتحلیل دادهها به روش کیفی با تحلیل محتوای متن، کدگذاری و تحلیل با نرمافزار MAXQDA انجام میگیرد، به جهت موردی بودن پژوهش، تجزیهوتحلیل یافتههای کمی در راستای توجیه یافته های کیفی با Amos انجام شد. جامعه‌ی آماری پژوهش پانل‌های هموژن از متخصصان امر می‌باشند. نتایج حاصل از واکاوی‌ها، حکایت از وجود توان‌های بالقوه و پتانسیل‌های بالای محدوده موردمطالعه و البته مطلوبیتِ شرایط در انسانی شدن فضا دارند که بواسطه استراتژی های رنسانس مبنای ارائه شده در متن محقق می شوند؛ بنابراین این پژوهش رنسانس خیابانی را به‌عنوان پاسخی بر ارتقای این پتانسیل‌ها معرفی می‌نماید در حالی که تولید و باز تولید فضای اجتماعی منجر به پایداری اجتماعی در محدوده مطالعاتی و در نهایت در کل شهرخواهد شد.
معماری شهری
ملیحه تقی پور؛ علی اکبر حیدری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 شهریور 1399
چکیده
بی‌توجهی طراحان و معماران به کیفیت مجموعه‌های زیستی در جریان رشد شتابان شهرنشینی، ساکنان این مجموعه‌ها را با مشکلات متعددی روبرو نموده که از جمله مهمترین آنها، افت شدید کیفیت زندگی در این مجموعه‌ها است. اهمیت این موضوع به حدی است که در بعضی موارد، زندگی در این مجتمع‌ها سلامت ساکنین آن را به مخاطره می‌اندازد. در همین ارتباط پژوهش ...
بیشتر
بی‌توجهی طراحان و معماران به کیفیت مجموعه‌های زیستی در جریان رشد شتابان شهرنشینی، ساکنان این مجموعه‌ها را با مشکلات متعددی روبرو نموده که از جمله مهمترین آنها، افت شدید کیفیت زندگی در این مجموعه‌ها است. اهمیت این موضوع به حدی است که در بعضی موارد، زندگی در این مجتمع‌ها سلامت ساکنین آن را به مخاطره می‌اندازد. در همین ارتباط پژوهش حاضر، کیفیت معماری را به عنوان متغیر مستقل، کیفیت زندگی را به عنوان متغیر وابسته و کیفیت سلامت را به عنوان متغیر میانجی مد نظر قرار داده و سعی در تحلیل چگونگی ارتباط میان متغیرهای مذکور نموده است. بنابراین بر اساس ادبیات تحقیق، کیفیت سلامت با سه شاخص سلامت جسمانی، سلامت روانی و سلامت اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفت؛ کیفیت معماری نیز در قالب سه شاخص کیفیت محیطی، کیفیت ساختاری و کیفیت عملکردی مد نظر قرار گرفت و در نهایت کیفیت زندگی خود به عنوان یک مفهوم ثابت و چند جانبه تعریف گردید. گردآوری اطلاعات در حوزه کیفیت معماری و سلامت با استفاده از پرسشنامه محقق ساز و در ارتباط با کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه استاندارد انجام گرفت. جامعه آماری در این تحقیق، ساکنین سه مجتمع اساتید، دراک و چوگان در شهر شیراز بودند که از نظر بافت اجتماعی ساکنین و نیز موقعیت جغرافیایی در شهر، در یک سطح قرار داشته ولی از نظر شاخصهای محیطی و معماری، دارای تفاوت‌هایی با یکدیگر بودند. تحقیق از نوع کمی – کیفی و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای آماری و نیز تحلیل محتوای مصاحبه‌های صورت گرفته از ساکنین انجام گرفته است. در انتها نتایج تحقیق حاکی از آن بود که کیفیات معماری، تاثیر بسزایی در کیفیت زندگی ساکنین در مجتمع‌های مسکونی دارد که این موضوع از طریق ارتقا سطوح مختلف سلامت ساکنین شکل میگیرد. به این ترتیب که کیفیت محیطی باعث ارتقا سلامت جسمانی شده، کیفیت ساختاری باعث ارتقا سلامت روانی شده و کیفیت عملکردی باعث ارتقا سلامت اجتماعی ساکنین میشود و در نهایت برآیند این موارد باعث ارتقا کیفیت زندگی در مجتمع‌های مسکونی میشود.
اسکان غیر رسمی
علیرضا نظرنیا؛ لیلا زارع؛ فریبرز دولت آبادی
چکیده
سکونتگاه های غیررسمی یکی از تبعات شهرنشینی سریع است که عمدتا مهاجرین روستایی و تهیدستان شهری را در خود جای داده و بدون مجوز و خارج از برنامه ریزی رسمی و قانون توسعه شهری در درون یا خارج از محدوده شهرها شکل می گیرند. این نوع سکونتگاه‌ها نتیجه ناکارآمدی نظام تامین مسکن شهری است که در امتداد رشد کنترل نشده آن و عدم ثبات اقتصادی بازار ...
بیشتر
سکونتگاه های غیررسمی یکی از تبعات شهرنشینی سریع است که عمدتا مهاجرین روستایی و تهیدستان شهری را در خود جای داده و بدون مجوز و خارج از برنامه ریزی رسمی و قانون توسعه شهری در درون یا خارج از محدوده شهرها شکل می گیرند. این نوع سکونتگاه‌ها نتیجه ناکارآمدی نظام تامین مسکن شهری است که در امتداد رشد کنترل نشده آن و عدم ثبات اقتصادی بازار مسکن رخ می دهد. این پژوهش بر سیاست مسکن اندک‌افزا به مثابه فرآیندی جهت بهسازی کالبدی مسکن در سکونتگاه های غیررسمی در شهر چابهار تأکید دارد و می تواند برای بهبود کیفیت فضایی- کالبدی زاغه ها و ادغام آن با مناطق رسمی شهری مورد استفاده قرار گیرد. رویکردی است در جهت تطبیق سیاست مسکن این نوع بافت و محلات با محدودیت‌ها و قیود تامین منابع مالی و شرایط اقتصادی ساکنین. در الگوی پیشنهادی به حفظ ساختارهای حائز اهمیت مردمان محدوده پژوهش توجه جدی شده است. تاکید بر حفظ ساختار فضایی ساکنین که منطبق بر فرهنگ سکونت جامعه مخاطب طرح است و از الگوهای فعالیتی حیات روزمره ایشان طبعیت می‌کند از اهداف پژوهش پیش روست. نتایج تحقیق نشان می دهد که با بهره گیری از مسکن اندک‌افزا و رویکردهای مرتبط با آن: افراز، تجمیع و تکمیل فضایی، می توان به مدلی مطلوب و بهینه دست پیدا کرد که در آن استراتژی عمودی از بالا به پایین و بی توجه به ساکنین جای خود را به شکل همدلانه‌تری از توسعه داده است. روش پژوهش با درگیری فعال محقق در میدان تحقیق و مصاحبه‌های عمیق با ساکنین همراه بوده تا شیوه برآمده از تجربه زیسته آنها شناسایی و در ارائه الگو استفاده گردد. طراح در این فرآیند عمدتا نقش پیش ران یا کاتالیزور را خواهد داشت و نه فراتر. طراح قرار است صرفا تسهیلگر باشد؛ و در ادامه خود ساکنین می توانند تصمیم به افراز، تجمیع یا تکمیل درون واحدهای سکونتی خود را بگیرند.
معماری شهری
سودا نوروزی؛ علی جوان فروزنده
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مهر 1399
چکیده
توجه به مقوله مشارکت بهره برداران فضا های عمومی در فرآیند طراحی معماری از نکات مهم و حائز اهمیت می باشد. این موضوع در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققین و طراحان این گونه از فضا ها قرارگرفته و در نمونه های عملی نیز در سه سطح طراحی، برنامه ریزی و تصمیم سازی به ارائه راهکارهای اجرایی طراحی مشارکتی اقدام گردیده است. علی رغم وجود روش ...
بیشتر
توجه به مقوله مشارکت بهره برداران فضا های عمومی در فرآیند طراحی معماری از نکات مهم و حائز اهمیت می باشد. این موضوع در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققین و طراحان این گونه از فضا ها قرارگرفته و در نمونه های عملی نیز در سه سطح طراحی، برنامه ریزی و تصمیم سازی به ارائه راهکارهای اجرایی طراحی مشارکتی اقدام گردیده است. علی رغم وجود روش مشخص انگیختگی مشارکتی در طراحی، درکشور ما توجه به این مقوله عمدتا به سطح پایینی از روش های دریافت اطلاعات نظیر مصاحبه و ضبط نظرات بهره برداران اکتفا شده و نوعی اغفال در سطوح کلان طراحی، برنامه ریزی و تصمیم سازی مشاهده می گردد؛ به طوریکه نتایج بدست آمده از این اقدامات یا در حد صرفا نوشتاری و یا در سطح پایین مداخله عملیاتی منحصر گردیده است. نکته حائز اهمیت در این میان، عدم تبیین مناسب از مولفه های تاثیر گذار مشارکت از یک طرف و از طرف دیگر نبود ساختار تاثیرگذاری این مولفه ها و ارتباط آن با فرآیند طراحی می باشد. لذا مقاله حاضر با هدف تبیین عوامل مشارکتی به تحلیل و ارائه مدل مفهومی - ساختاری تاثیرگذاری این عوامل در فرآیند طراحی می پردازد. روش تحلیل و ارائه مدل مقاله براساس روش قیاسی– مروری می باشد. بر این اساس، سه مولفه اصلی ابعاد فردی، اجتماعی و مکانی بعنوان عوامل اصلی تاثیرگذار در طراحی مشارکتی استخراج گردید که توجه به این عوامل در قالب سه گانه ذهنیت های فردی، ترجیحات اجتماعی و نیاز های عملکردی - معنایی به عنوان شاخصه های مفهومی طراحی مشارکتی ارائه گردیده است. در این میان حاصل تلاقی این سه گانه با مفاهیمی نظیر حس تعلق به مکان (در ابعاد معنایی)، تنوع کالبدی و عملکردی (در ابعاد اجتماعی- مکانی)، نفوذپذیری و خوانایی (در بعد مکانی) بیشترین نقش در سطوح مداخله مشارکتی را دارا، و در سطح ثانویه مولفه های دسترسی، امنیت و دعوت کنندگی (در ابعاد مکانی) نقش بعدی را عهده دار می باشند. سطح ثانویه تاثیرگذاری مکان باعث تسهیل حضور افراد در مکان های عمومی گردیده و سطح اولیه تاثیرگذاری سبب تعمیق مشارکت در مکان های عمومی و ایجاد ساختار عاطفی، ناخود آگاه و معنایی در مکان می گردد.
برنامه ریزی شهری
هانی اربابی؛ سیامک علیشاهی؛ محمد حسین صبحیه؛ سحر طاهری پور
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 مهر 1399
چکیده
پروژه‌های توسعه شهری به‌دلیل ارتباط مستقیم با مردم شهر و همچنین سایر ذی‌نفعان، معارضین مختلف زیادی پیدا میکنند که توجه به مدیریت ذی‌نفعان در موفقیت آنها امری کلیدی است. در این راستا، شناسایی دقیق و کامل ذی‌نفعان و شناسایی اولویت و اهمیت آنها جهت مدیریت موفق‌تر آنها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ درنتیجه در تحقیق پیشرو، با ...
بیشتر
پروژه‌های توسعه شهری به‌دلیل ارتباط مستقیم با مردم شهر و همچنین سایر ذی‌نفعان، معارضین مختلف زیادی پیدا میکنند که توجه به مدیریت ذی‌نفعان در موفقیت آنها امری کلیدی است. در این راستا، شناسایی دقیق و کامل ذی‌نفعان و شناسایی اولویت و اهمیت آنها جهت مدیریت موفق‌تر آنها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ درنتیجه در تحقیق پیشرو، با بهره جستن از ماتریس علاقه-قدرت به‌عنوان روشی تجربه‌گرا و همچنین تحلیل شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان روشی خردگرا، اولویت‌بندی و ارتباطات ذی‌نفعان در یک پروژه احداث تقاطع چند روگذر غیرهم‌سطح در شهر ارومیه بررسی شده است. در این تحقیق کیفی که با استفاده از استراتژی تک نمونه موردی انجام شده است، برای گردآوری دادهها از بررسی اسناد و مدارک پروژه و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته استفاده شد. جهت انتخاب و مصاحبه با نمونه‌های مورد بررسی در جامعه آماری این تحقیق که مهمترین ذی‌نفعان درگیر در انجام پروژه هستند، روش نمونهگیری هدفمند و تکنیک گلوله‌برفی به‌کار گرفته شد که درنهایت 17 ذی‌نفع برای پروژه شناسایی شدند. تحلیل دادهها با کمک ماتریس علاقه-قدرت (با استفاده از تکنیک طوفان فکری) و نرمافزار NodeXL (برای تحلیل شبکه اجتماعی) صورت پذیرفت و نشان داد که ذی‌نفعان اصلی در ماتریس علاقه-قدرت، به‌ترتیب شهرداری، مردم، شورای شهر و ساکنین محلی هستند. همچنین شرکت آب و فاضلاب، اداره برق و مخابرات دارای کمترین علاقه و قدرت در پروژه هستند. این در حالی است که در روش تحلیل شبکه‌های اجتماعی، مردم، شهرداری، شورای شهر و پیمانکار، دارای بیشترین اولویت و تامین‌کنندگان، محیط‌زیست و شرکت نفت، دارای کمترین اولویت شناخته شدند. مقایسه یافتههای هر دو روش تجربه‌گرا و خردگرا در بخش شناسایی مهمترین ذی‌نفعان، با هم همگرایی زیادی دارد ولی در قسمت شناسایی کم‌اهمیت‌ترین ذی‌نفعان، با هم تفاوت‌هایی دارند و چنین نتیجه‌گیری میشود که موثرترین روش واحد شناسایی و اولویت‌بندی ذی‌نفعان در پروژه‌های توسعه شهری وجود ندارد و استفاده از روشهای تجربه‌گرا در کنار روشهای خردگرا می‌تواند در شناسایی، اولویت‌بندی و مدیریت ذی‌نفعان، به‌عنوان مکمل یکدیگر باشند و نواقص همدیگر را تا حدودی پوشش دهند. همچنین ذی‌نفعان مردم، شورای شهر و شهرداری، جهت برقراری ارتباط بین تمامی ذی‌نفعان، مهمترین نقش را دارند. از نظر قدرت ارتباط نیز، سازمان وزارت اطلاعات در مجاورت پروژه، بیشترین قدرت را در پروژه دارد. مدت زمان پاسخگویی بین ذی‌نفعان و تناوب این پاسخگویی نیز نسبتا نامطلوب است. نتایج این تحقیق می‌تواند به دست‌اندرکاران پروژه‌های توسعه حمل‌ونقل شهری که حجم زیادی از ذی‌نفعان در آنها دخیل‌اند، جهت مدیریت هرچه موفق‌تر آنها کمک کند.
پایداری شهری
سمانه حیدری؛ گلناز مرتضایی
چکیده
همزمان با رشد سریع شهرنشینی و مطرح‌شدن مباحث مربوط به گرمایش زمین، جزایر گرمایی و تغییرات اقلیمی، جریان باد به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین عوامل در مناسب‌سازی طراحی فضاهای باز شهری مرتبط با آسایش حرارتی مطرح‌شده است، به‌طوری‌که سرعت و نحوه حرکت باد برآسایش حرارتی انسان تأثیرگذار میباشد. در نیم‌قرن اخیر، براثر تغییر شکل سازمان ...
بیشتر
همزمان با رشد سریع شهرنشینی و مطرح‌شدن مباحث مربوط به گرمایش زمین، جزایر گرمایی و تغییرات اقلیمی، جریان باد به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین عوامل در مناسب‌سازی طراحی فضاهای باز شهری مرتبط با آسایش حرارتی مطرح‌شده است، به‌طوری‌که سرعت و نحوه حرکت باد برآسایش حرارتی انسان تأثیرگذار میباشد. در نیم‌قرن اخیر، براثر تغییر شکل سازمان فضایی بافت های شهری، الگوی جدیدی رواج یافته که با نیازهای اقلیمی شهر اصفهان مطابقت ندارد. با توجه به اینکه ضوابط شهرسازی و ساختمانی، سهم عمده‌ای در شکل دهی به بافت های شهری و تنظیم شرایط آسایش حرارتی به همراه دارد، ازاین‌رو در پژوهش حاضر سعی بر اینست که با در نظر گرفتن محوریت‌های موجود در سند مذکور، میزان تأثیرگذاری ضوابط شهرسازی و ساختمانی(سطح اشغال، ارتفاع، تراکم، تعداد طبقات و عرض گذر) در بافت جدید شهر اصفهان بر جریان باد مورد ارزیابی قرار بگیرد. با توجه به ماهیت کاربردی این تحقیق، روش مورداستفاده در آن توصیفی-تحلیلی است و برای یافته اندوزی از روشهای اسنادی و میدانی بهره جسته همچنین به‌منظور تجزیهوتحلیل سناریوهای تعریف‌شده از مدل شبیه‌سازی پیچک‌های بزرگ استفاده گردیده است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، مطالعه‌ی حاضر در سه‌گام متفاوت تعریف‌شده به‌گونه‌ای که نخست با بررسی مبانی نظری مرتبط با آسایش حرارتی، شاخصهای کالبدی تأثیرگذار استخراج گردیده سپس همپوشانی آنها با محورهای موجود در ضوابط شهرسازی و ساختمانی شهر اصفهان موردبررسی قرارگرفته است. در گام پایانی نیز با تعریف سناریوهای محتمل بر اساس الگوهای مسکونی ردیفی غالب بافت جدید شهر اصفهان، شبیه‌سازی پیچک‌های بزرگ صورت پذیرفته است. تحلیل شبیه‌سازی سناریوهای مختلف مؤید این موضوع است که از میان شاخصهای استخراج‌شده، سطح اشغال تأثیرگذارترین پارامتر بر روی جریان هوای محدوده میباشد و تراکم معیار مناسبی برای سنجش این موضوع به شمار نمی آید. همچنین اثر تغییر سطح اشغال بر سرعت باد بیشتر از اثر تغییر ارتفاع ساختمانها است. در ارتباط با عرض گذر، نوساناتی که سناریوهای مختلف بر نسبت سرعت در حیاط‌ها ایجاد میکنند بسیار محدودتر از نوسانات ایجادشده در کوچه‌ها و خیابان است. به طوری که در ابتدا و انتهای کوچه‌ها، سرعت بیشتر از بخش‌های میانی است. از اینرو در سناریوهایی که ارتفاع ساختمان بین 10.5 تا 14 متر تعریف شده است شرایط مطلوبی به منظور تهویه هوای شهری و کاهش آلودگی هوا فراهم می باشد.
پروین پرتوی؛ مریم فراش خیابانی
چکیده
در چند دهه‌‌ی اخیر استفاده از روشهای ذیل رویکرد کیفی غیر از علوم انسانی در دیگر رشته‌ها نیز رواج پیدا کرده و حوزه شهر و مطالعات مربوطه به عنوان دانشی میان رشته‌ای تاثیر بسیاری از این روش‌ها گرفته است. از جمله پرکاربردترین روش‌ها در این رشته، مردم‌نگاری و نظریه زمینهای هستند. از سویی هر کدام پاسخگوی بخشی از نیازها بوده و ضعف‌هایی ...
بیشتر
در چند دهه‌‌ی اخیر استفاده از روشهای ذیل رویکرد کیفی غیر از علوم انسانی در دیگر رشته‌ها نیز رواج پیدا کرده و حوزه شهر و مطالعات مربوطه به عنوان دانشی میان رشته‌ای تاثیر بسیاری از این روش‌ها گرفته است. از جمله پرکاربردترین روش‌ها در این رشته، مردم‌نگاری و نظریه زمینهای هستند. از سویی هر کدام پاسخگوی بخشی از نیازها بوده و ضعف‌هایی برای کاربرد در مطالعات شهری دارند برای مثال تاکید نظریه زمینهای بیشتر بر افراد و مصاحبه با آنها بوده و توجه چندانی به بحث فضا و محیط و مشاهده‌ی آنها ندارد حال آنکه مردم نگاری نیز مراحل تحلیلی مشخصی ندارد و اغلب بسیار زمانبر است. هدف این پژوهش دستیابی به روشی است که بتوان با کاربست آن نقاط ضعف هر یک از دو روش ذکر شده را پوشش داد و از مزیت پیونداین دو در مطالعات شهری و بحث‌های مرتبط به آن مانند مفهوم فضای شهری استفاده کرد. روشی که در نتیجه‌ی مرور اسناد در این حوزه به دست آمد، مردم‌نگاری نظریه زمینهای نامیده میشود. این روش ترکیبی دارای انواعی است که در این پژوهش در سه دسته ارائه شده است. برای کاربست آن در عرصه تحقیق نیز مراحلی پیشنهاد شده که در آن از ترکیب مردم نگاری با رویکرد متاخر آن و نظریه زمینهای برساختگرا ارائه شده از سوی کیتی چارمز استفاده شده است. در نهایت به عنوان نمونه مطالعه بر روی یک فضای نیمه عمومی(کافه ای در مرکز شهر تهران) به کمک روش مردم نگاری نظریه زمینهای انجام شد. در نتیجه‌ی این مطالعه روشن شده است که با استفاده از این روش، بخش‌های مفغول مانده در هر روش به تنهایی، تا اندازه‌ی زیادی پوشش داده شده و پژوهشی جامع‌تر درراستای نیل به اهداف آن انجام شده است.
برنامه ریزی شهری
فاطمه اسمعیل پور؛ محمد حسین سرائی؛ نجما اسمعیل پور
چکیده
تفکیک محل زندگی اقشار مختلف در شهرها در رابطه با پایگاه اجتماعی –اقتصادی آنها در تمام طول تاریخ و در تمام مناطق جغرافیایی جهان وجود داشته است. مکتب اکولوژی شهری تمایز در شهرها را ناشی از سه جنبه" پایگاه اجتماعی- اقتصادی"، "پایگاه خانوادگی" و" پایگاه قومی- نژادی" خانوارها می‌داند. هدف مقاله حاضر بررسی نقش پایگاه اجتماعی- اقتصادی طبقات ...
بیشتر
تفکیک محل زندگی اقشار مختلف در شهرها در رابطه با پایگاه اجتماعی –اقتصادی آنها در تمام طول تاریخ و در تمام مناطق جغرافیایی جهان وجود داشته است. مکتب اکولوژی شهری تمایز در شهرها را ناشی از سه جنبه" پایگاه اجتماعی- اقتصادی"، "پایگاه خانوادگی" و" پایگاه قومی- نژادی" خانوارها می‌داند. هدف مقاله حاضر بررسی نقش پایگاه اجتماعی- اقتصادی طبقات منزلتی بالا بر ارزش بالای زمین در بافت میانی شهر اراک و تاثیر آن بر بازآفرینی محلات درونی شهر است. ماهیت پژوهش کاربردی و کمّی، و روش آن توصیفی و علّی است. جهت بررسی علل گرایش به بافت درونی و تاثیرات آن بر این بافت از ابعاد مختلف ازتحلیل داده‌های پرسشنامه و مصاحبه عمیق با استفاده از مدلیابی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار smart-Pls استفاده شد. یافته ها نشان داد: اصالت و منزلت اجتماعی طبقه ساکن در بافت میانی شهر اراک سبب افزایش قیمت بالای زمین و مهمترین علت گرایش به این بافت است (T value=2.682). در درجه بعد دسترسی آسان این بافت به مرکز شهر عامل گرایش به آن و افزایش قیمت زمین در این بافت است. تاثیر پایین بودن هزینه حمل و نقل، در تصمیم افراد برای انتخاب این محلات برای زندگی تایید نشد (T value=1.306). بازآفرینی این بافت در تغییرات دموگرافی آن و خروج ساکنین بومی و طبقات منزلتی پایین – بدلیل افزایش هزینه های زندگی در این محلات به سبب اعیان سازی- مورد تایید قرار گرفت(T value=23.861). خروجی ماتریس دستیابی نهایی و ترسیم مدل ساختاری تفسیری، دو متغیر حمل و نقل و منزلت اجتماعی را در ناحیه وابستگی، متغیر قیمت مسکن را در ناحیه پیونددهنده و متغیرهای تغییرات دموگرافی و تنوع کاربری را در ناحیه مستقل قرار داد. اصالت و منزلت اجتماعی بافت میانی شهر اراک، سبب شده بافت میانی شهراراک برخلاف نظریه برگس –که آن را بافتی با محله‌های افسرده با ظاهری اندوهبار و گاه مخروبه و محل سکونت مهاجرین و طبقات کم درآمد شهری معرفی می‌کند- به منطقه ای جاذب برای بسیاری از شهروندان این شهر و محل سکونت اقشار بالای اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است. نگارندگان در ادامه برنامه ریزی دقیق جهت انجام اقدامات لازم به منظور کاهش تاثیرات منفی توسعه مجدد تا منجر به جابجایی این اقشار از بافت های میانی شهر اراک نشود، را پیشنهاد می کنند.
معماری شهری
محمد ابراهیم مظهری؛ سحر برهانی فر؛ ویدا تقوایی؛ بهزاد وثیق؛ رضا اشرف زاده
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1399
چکیده
در مجموعه های مسکونی ، تأمین خلوت در دو بعد اصلی خود، یعنی حفظ حریم خانوادگی و حریم خصوصی، به عنوان مؤلفه های مؤثر در تأمین امنیت و آرامش ساکنان، در اولویت قرار دارد. در حقیقت نگرش افراد به خلوت، بخشی از فرایند اجتماعی شدن آنهاست و به منظور تثبیت روابط اجتماعی ، باید به خلوت افراد و گروه ها در عرصه عمومی توجه شود.ایجاد تعادل میان خلوت ...
بیشتر
در مجموعه های مسکونی ، تأمین خلوت در دو بعد اصلی خود، یعنی حفظ حریم خانوادگی و حریم خصوصی، به عنوان مؤلفه های مؤثر در تأمین امنیت و آرامش ساکنان، در اولویت قرار دارد. در حقیقت نگرش افراد به خلوت، بخشی از فرایند اجتماعی شدن آنهاست و به منظور تثبیت روابط اجتماعی ، باید به خلوت افراد و گروه ها در عرصه عمومی توجه شود.ایجاد تعادل میان خلوت و تعامل اجتماعی امری ضروری است و باید با توجه به ارزش های فرهنگی هر جامعه ای مورد بررسی قرار گیرد. هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی و الویت بندی شاخص های تاثیر گذار خلوت بر تعاملات اجتماعی در مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهداست .روش انجام پژوهش " توصیفی- تحلیلی" است و جهت شناسایی مولفه های خلوت موثر بر تعاملات اجتماعی از روش اسنادی و کتابخانه ای استفاده شد .جامعه آماری تحقیق حاضر ساکنین مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهد می باشد. حجم نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران 322 نفر است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و PLS استفاده گردید. برای بررسی مدل پژوهش و ارزیابی اعتبار پرسشنامه از تحلیل عاملی تاییدی، برای مقایسه میانگین ها از آزمون تی تک نمونه ای و برای رتبه بندی مولفه ها از آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شد.یافته های پژوهش حاکی از آن است که مولفه های قلمرو خواهی ، نظیر فواصل میان فردی ، مشخصات فیزیکی، قلمروهای فضایی و حریم سمعی و بصری به عنوان متغییرهای های تاثیر گذار بر تعاملات اجتماعی در مجتمع مسکونی ششصد دستگاه با رویکردی به حفظ خلوت می باشند.یافته های آزمون تی تک نمونه جامعه آماری نشان داد میانگین تمامی مولفه ها و زیرمولفه ها بالاتر از مقدار متوسط بدست آمده است و تمامی مولفه ها و شاخص های تعیین شده دارای تاثیر نسبتا زیادی بر تعاملات اجتماعی هستند(05/0>p). میانگین مولفه فواصل میان فردی برابر با 4.48 ، مرز و قلمرو برابر با 4.38 ، مشخصات کالبدی برابر با 4.12 و حریم سمعی بصری برابر با 4.06 هستند. نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن همچنین نشان داد که مولفه های مرز و قلمرو و فواصل میان فردی دارای بیشترین میانگین رتبه و در نتیجه بیشترین تاثیر را بر تعاملات اجتماعی می باشد. همچنین در میان زیرمولفه ها، انعطاف پذیری کالبدی، همگنی اجتماعی و انعطاف پذیری میان فردی دارای بالاترین میانگین رتبه و بیشترین تاثیر بر تعاملات اجتماعی می باشند.
برنامه ریزی شهری
محمدحسن سعیدی مطلق؛ ناصر براتی
چکیده
کیفیت ادراک محیط سکونتی به عنوان ابزار برنامه ریزان شهری درجهت ارتقا و ساماندهی محیط ، قابلیت فراهم کردن بستر های لازم برای شکل گیری و ارتقای کنش متقابل اجتماعی را دارند. وظایف واحد های همسایگی و محلات را میتوان ابزاری برای افزایش تعاملات اجتماعی، مکانی برای رویارویی شهروندان با یکدیگر و مدیریت و هماهنگ سازی فعالیت های ...
بیشتر
کیفیت ادراک محیط سکونتی به عنوان ابزار برنامه ریزان شهری درجهت ارتقا و ساماندهی محیط ، قابلیت فراهم کردن بستر های لازم برای شکل گیری و ارتقای کنش متقابل اجتماعی را دارند. وظایف واحد های همسایگی و محلات را میتوان ابزاری برای افزایش تعاملات اجتماعی، مکانی برای رویارویی شهروندان با یکدیگر و مدیریت و هماهنگ سازی فعالیت های شهروندی بیان کرد. بر این اساس، هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر شاخص های کیفیت ادراک محیط سکونتی بر کنش متقابل اجتماعی پیوسته است. این مقاله با روش توصیفی _ تحلیلی و به صورت پیمایشی انجام گرفته‌است. جامعه آماری مورد مطالعه نیز محله باغ شاطر در شهر تهران است. ابتدا به شناسایی شاخصها و معیارهای موثر در ارزیابی شاخصهای کیفیت ادراک محیط سکونتی پرداخته شد و با استفاده از پرسش نامه شاخص کیفیت ادراک محیط سکونتی توسط بونیتو، فورنارا و بونز در سال 2003، تاثیر مولفه های کیفیت ادراک محیط سکونتی بر کنش متقابل اجتماعی پیوسته با استفاده از رگرسیون دوگانه تبیین شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص های کیفیت ادراک محیط سکونتی توانسته نزدیک به نیمی از تغییرات کنش متقابل اجتماعی را تبیین کند. به‌طوری که در میان شاخص ها، بیشترین ضریب تاثیر به‌ترتیب متعلق به نگهداری و مراقبت از محیط، تعلق خاطر و راه شهری است. با توجه به نتایج حاصل‌شده، به‌نظر میرسد تقویت ظرفیت اجتماعات محلی مبتنی بر توانمندسازی افراد جهت حفظ و مراقبت از محل زندگی‌شان و تشریک مساعی با سایر اهالی جهت رفع مشکلات محیطی می‌تواند به نحو معناداری کنش متقابل اجتماعی پیوسته را نیز تقویت کند.
طراحی شهری
آزاده علیزاده؛ سمانه خسروانی نژاد؛ محمد فلاحتی؛ رضا اکبری
چکیده
شهرها در جهان معاصر در حال دگرگونی‌اند که از مهمترین ابزارهای این تحول بهره‌گیری از مولفه زمان و امتزاج آن با فرهنگ، هنر و تکنولوژی در بازتولید فضاهای شهری است. امری که موجد پیدایش مفهوم زندگی شبانه و فضاهای شبانه شهری است. با توجه به اهمیت زمان در زندگی معاصر و تغییر ساختارهای زمانی به دلیل تغییر سبک زندگی، استفاده مطلوبتر از زمان ...
بیشتر
شهرها در جهان معاصر در حال دگرگونی‌اند که از مهمترین ابزارهای این تحول بهره‌گیری از مولفه زمان و امتزاج آن با فرهنگ، هنر و تکنولوژی در بازتولید فضاهای شهری است. امری که موجد پیدایش مفهوم زندگی شبانه و فضاهای شبانه شهری است. با توجه به اهمیت زمان در زندگی معاصر و تغییر ساختارهای زمانی به دلیل تغییر سبک زندگی، استفاده مطلوبتر از زمان در زندگی شهری در این فضاها می‌تواند تحقق یابد و سرزندگی حاصل از رخداد فعالیت‌های روزانه در ساعات شبانه امتداد یابد. در شهر یزد فضاهای شبانه ترغیب‌کننده حضور بیشتر شهروندان در فضا به ویژه در فصول گرم خواهند بود و با توزیع زمانی تراکم جمعیت و نگهداشت آنها در فضا در بازه زمانی طولانی‌تر نشاط و سرزندگی شهر که در حال حاضر یکی از مهمترین دغدغه‌های مدیریت شهری است را ارتقا می‌بخشد. با علم به این موضوع که بستر فضای شبانه ملاحظات طراحانه خاص خود را می‌طلبد، هدف پژوهش تبیین عوامل و معیارهای موثر بر طراحی فضاهای شبانه است. بر این اساس، پس از استخراج معیارهای موثر از میان متون نظری و تجارب مرتبط، این معیارها با بهره‌گیری از ترکیب روش کمی و کیفی، اولویت‌بندی و در خیابان کاشانی یزد ارزیابی شدند. در روش کمی به منظور اولویت‌بندی معیارها از ابزار پرسشنامه و آزمونهای کلموگروف-اسمیرنوف و فریدمن استفاده شده‌است و در روش کیفی این معیارها با استفاده از تکنیک‌های ارزیابی محیط (مشاهده، مصاحبه‌های باز، برداشت میدانی) در خیابان کاشانی یزد تحلیل شدند. بر اساس نتایج پژوهش ملاحظات طراحانه فضاهای شهری شبانه به دو دسته عوامل زمینه‌ساز در ارتباط با جذب جمعیت و عوامل پشتیبان در ارتباط با چگونگی نگهداشت جمعیت در فضای شهری، دستهبندی می‌شوند. عوامل زمینه‌ساز پتانسیل فضا جهت ایجاد فضای شبانه هستند که با امتزاج با عوامل پشتیبان تقویت می‌شوند و نهایتاً با ارتقاء کیفیت تجربه محیط موجب عملکرد صحیح فضای شبانه می‌شوند.
پایداری شهری
سید عبداله حکیمی
چکیده
دستیابی به الگوی پایدار منابع مالی به منظور تأمین هزینه‌های جاری و عمرانی شهر، از مهم ترین عوامل پایداری شهری میباشد که فراهم کننده‌‌‌ی امکان سرمایه گذاری در نظام زیرساخت‌های توسعهای شهر است. یکی از مهمترین مسائل در دهه‌های اخیر انجام قراردادهای بین المللی هست که مستقیما بر روی مسائل اقتصادی موثر خواهد بوده ...
بیشتر
دستیابی به الگوی پایدار منابع مالی به منظور تأمین هزینه‌های جاری و عمرانی شهر، از مهم ترین عوامل پایداری شهری میباشد که فراهم کننده‌‌‌ی امکان سرمایه گذاری در نظام زیرساخت‌های توسعهای شهر است. یکی از مهمترین مسائل در دهه‌های اخیر انجام قراردادهای بین المللی هست که مستقیما بر روی مسائل اقتصادی موثر خواهد بوده است. هدف پژوهش حاضر سطح‌‌بندی عوامل موثر بر عقد قراردادهای بین المللی مبتنی بر خواهرخواندگی با رویکرد درآمد پایدار شهرداریها میباشد. برای سطح‌‌بندی عوامل موثر بر عقد قراردادهای بین المللی مبتنی بر خواهرخواندگی با تاکید بر درآمد پایدار شهرداریها از روش الگوسازی ساختاری– تفسیری استفاده شد، لذا از 20 نفر از خبرگان دانشگاهی و شهرداریها خواسته شد تا پنج مؤلفه ای که به عنوان مهترین عوامل در عقد قراردادهای بین المللی مبتنی بر خواهرخواندگی با تاکید بر درآمد پایدار شهرداریها در منطقه به حساب می‌آیند انتخاب نمایند و هر کدام از پنج عنصر انتخابی خود را بر اساس اعداد یک (کم اهمیت ترین) تا پنج (پر اهمیت ترین) اولویت بندی نمایند. سپس با یک ارتباط ساختاری و متنی از نوع «منجر شدن» نوع رابطه میان عناصر را به صورت مقایسه زوجی مشخص نمایند. اطلاعات به دست آمده از نظرات کارشناسان وارد نرم افزار ISM شد و در سطح‌‌بندی عوامل موثر بر عقد قراردادهای بین المللی مبتنی بر خواهرخواندگی با تاکید بر درآمد پایدار شهرداریها مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به مجموع نتایج حاصل شده، سه مؤلفه «تغییر شیوه مدیریت»، «ثبات سیاسی داخلی و خارجی» و «حقوقی» زیربنایی ترین( سطح چهارم) و پنج مؤلفه «جذب سرمایه گذاری خارجی»، «جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی»، «توسعه کارآفرینی بین المللی»، «رشد گردشگری» و «عملیاتی» رو بنایی ترین(سطح اول) عناصر تشکیل دهنده سطح‌‌بندی عقد قراردادهای بین المللی مبتنی بر خواهرخواندگی که به درآمد پایدار شهرداریها را تشکیل می‌دهند.
اقتصاد شهری
مصطفی حسین آبادی؛ محمدحسین شریف زادگان
چکیده
برنامهریزی فضایی شهری کنشی جمعی مربوط به تصمیم‌های مرتبط با به کارگیری اجتماعی زمین و یک عمل اجتماعی است؛ به معنای عملی که از راه همرایی توسط دولت منتخب مردم انجام میگیرد. بنابراین دولت به مثابه نهادی انگاشته میشود که در پی تحقق منفعت عمومی و جبران شکستهای بازار از طریق قدرت مشروع است. اما سوال اساسی این است که آیا واقعاً دولت ...
بیشتر
برنامهریزی فضایی شهری کنشی جمعی مربوط به تصمیم‌های مرتبط با به کارگیری اجتماعی زمین و یک عمل اجتماعی است؛ به معنای عملی که از راه همرایی توسط دولت منتخب مردم انجام میگیرد. بنابراین دولت به مثابه نهادی انگاشته میشود که در پی تحقق منفعت عمومی و جبران شکستهای بازار از طریق قدرت مشروع است. اما سوال اساسی این است که آیا واقعاً دولت به عنوان یک کل خیرخواه در برنامهریزی فضایی شهری تنها بر مبنای منفعت عمومی شهر عمل می‌کند؟ هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش بنیادی از دریچه نظریه انتخاب عمومی است که با تمرکز بر دولت جهت تحلیل و درک پیامدهای حاصل از تعامل عناصر موجود در آن، بر شباهتهای انتخاب افراد در تصمیم‌های بازاری و غیر‌بازاری تأکید دارد. برای این منظور با استفاده از روش‌شناسی مربوط به تحلیل‌های کیفی و پس از دستیابی به شاخصهای اصلی مرتبط با هر یک از مؤلفه های مربوطه، مبتنی بر داده‌های مستخرج از نظر خبرگان این حوزه و کمی‌سازی این دادهها با استفاده از طیف لیکرت، با بهره‌گیری از مدلسازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی در نرم افزار اسمارت پی‌ال‌اس سعی میشود میزان اثرگذاری مؤلفههای نظریه انتخاب بر فضای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری برنامهریزی کلانشهر تهران مورد تحلیل قرار گیرد. بر اساس یافتههای پژوهش و بر اساس ضرایب مسیر مؤلفههای پیگیری منافع فردی، رانت‌جویی و منافع سیاسی بر تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری افراد در فرآیند برنامهریزی فضایی کلانشهر تهران تأثیر معنی‌دار و منفی دارند. همچنین محاسبه و تحلیل شاخصهای برازش نشان‌دهنده مناسب بودن مدل اندازه‌گیری و ساختاری الگوی مفهومی پژوهش است. بر این اساس در پایان راهکارهایی جهت اصلاح وضعیت حاضر در راستای تأمین بهتر منفعت عمومی و کاهش تضادهای موجود پیشنهاد شده است.
شهر اسلامی-ایرانی
رسول عبدی ملک کلایی؛ مهدی سعدوندی؛ عبدالمجید نورتقانی
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه های معنایی تشکیل دهنده انتظام معنایی کوچه های بافت تاریخی شهر ساری و نشان دادن روابط میان آنها در قالب یک مدل پیشنهادی انجام شده است. انتخاب کوچه های بافت هسته تاریخی شهر ساری بعنوان موضوع پژوهش بدلیل دارا بودن درهم تنیدگی کالبدی-رفتاری بوده است که مجموعه ای دارای هویتی مشخص و قابل بازشناسی را پدید آورده ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه های معنایی تشکیل دهنده انتظام معنایی کوچه های بافت تاریخی شهر ساری و نشان دادن روابط میان آنها در قالب یک مدل پیشنهادی انجام شده است. انتخاب کوچه های بافت هسته تاریخی شهر ساری بعنوان موضوع پژوهش بدلیل دارا بودن درهم تنیدگی کالبدی-رفتاری بوده است که مجموعه ای دارای هویتی مشخص و قابل بازشناسی را پدید آورده است. هسته تاریخی شهر ساری، همچون بسیاری از بافتهای کهن شهری در ایران دارای سرمایه های اجتماعی زیادی است که در دل آن پنهان است. تاکنون کمتر به ارتباط رفتار و فضای شهری پرداخته شده است لذا در این پژوهش تلاش شد این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. با هدف اکتشاف منظومه معانی پنهان در پس رفتارها و فعالیت های جاری در کوچه های این بافت تاریخی، از روش تحقیق ترکیبی(کمی-کیفی) استفاده شد. برای گردآوری داده ها از روش مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد و سپس از تحلیل‌های آماری اکتشافی برای تدقیق مؤلفه ها و در ادامه جهت بررسی تجربی مدل نظری از معادلات ساختاری جهت تدوین و آزمون مدل استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مجموعه ای از معانی درایجاد مدل نهایی انتظام معنای کوچه نقش دارند. به نظر می رسد 17 مؤلفه اصلی در شکل گیری انتظام معنایی کوچه نقش دارند که شامل کسب احترام و تایید اجتماعی، هویت اجتماعی، روابط کودکان، روابط با همسایگان، قلمروپایی، همراهی همسایگان، همنوع دوستی، خود ابرازی، خاطره‌آفرینی، حس تعلق به مکان، آرامش درونی، تسخیر شخصی، احساس امنیت، کنترل‌گری محیط، تسلط بر مکان، سنتهای فرهنگی و ثبات روابط اجتماعی می باشند. این مؤلفه ها در چهار منظومه اصلی موقعیت اجتماعی فرد در کوچه، احساسات درونی فرد، روابط فرهنگی و سنت قابل دسته بندی هستند.
برنامه ریزی شهری
مژگان ثابت تیموری؛ علی علیزاده زوارم؛ ساجده باغبان
چکیده
شهر شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از جاذبههای مختلف گردشگری یکی از مهمترین مقاصد گردشگری این استان به شمار می‌آید. در کنار پیامدهای مثبت توسعه‌ی گردشگری در این شهر نظیر بهبود ارائه‌ی خدمات و امکانات مختلف، مواردی نظیر تخریب اراضی کشاورزی نیز از آثار و پیامدهای منفی آن محسوب می‌شوند. مدیریت مناسب در چنین وضعیتی ...
بیشتر
شهر شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از جاذبههای مختلف گردشگری یکی از مهمترین مقاصد گردشگری این استان به شمار می‌آید. در کنار پیامدهای مثبت توسعه‌ی گردشگری در این شهر نظیر بهبود ارائه‌ی خدمات و امکانات مختلف، مواردی نظیر تخریب اراضی کشاورزی نیز از آثار و پیامدهای منفی آن محسوب می‌شوند. مدیریت مناسب در چنین وضعیتی نیازمند داشتن یک تفکر جامع سیستمی است. در این راستا، در مطالعه‌ی حاضر با بهره‌گیری از رویکرد آینده‌پژوهی مبتنی بر روش سناریونگاری، به تحلیل سیستمی اثرات مختلف کالبدی و عملکردی توسعه‌ی این شهر گردشگری پرداخته‌شده‌است. در فرآیند اجرایی پژوهش و بر اساس مطالعات پیشین، ابتدا فهرستی از پیشران‌های سیستمی شناسایی شد و در ادامه، پیشران‌های کلیدی با استفاده از روش دلفی مبتنی بر نظر خبرگان انتخاب شدند. پس از تعریف حالت‌های محتمل آینده برای هر یک از پیشران‌های کلیدی و ارزیابی آنها بر اساس تحلیل اثرات متقابل مبتنی بر پرسشنامه‌ی امتیازدهی مربوطه، به شناسایی و تحلیل سناریوها در محیط برنامه‌ی نرمافزاری SENARIO WIZARD پرداخته‌شد. بر اساس یافتههای پژوهش، یک سناریوی مطلوب و دو سناریوی فاجعه از میان 39366 سناریو شناسایی گردید. براین اساس، عدم تحقق سناریوی اول که مطلوب‌ترین آیندهی پیشروی شهر است، تحقق سناریوهای فاجعه را به دنبال خواهدداشت. تحلیل سناریوهای پیشروی پژوهش نشان‌می‌دهد که تقویت ویژگیهای سنتی شهر در کنار حفظ پیوند بین بافت شهری جدید و قدیم، از مهمترین و مؤثرترین عوامل رسیدن به آیندۀ مطلوب شهر به شمارمی‌رود و در مقابل، تخریب بافت سنتی و تخریب اراضی کشاورزی، تحقق آیندهی فاجعه‌ی را در افق سال 1408 برای این شهر تسریع می‌کند.
منظر شهری
بهادر زمانی؛ فرانک کبیری؛ علیرضا خواجه احمد عطاری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1399
چکیده
از آنجا که ایستگاه های مترو در زمره فضاهای عمومی شهرها قرار می‌گیرند؛ جداره آنها مشتمل بر آثار هنری عمومی به ویژه دیوارنگاره ها، بخشی از منظر شهری به حساب می‌آید. آثار هنری موجود درجداره می تواند با ایجاد سامانه ارتباطی میان اثر، هنرمند و مخاطب؛ زمینه ای برای تعامل بیشتر میان مردم و محیط فراهم آورد. بدین‌جهت، شناخت عوامل موثر ...
بیشتر
از آنجا که ایستگاه های مترو در زمره فضاهای عمومی شهرها قرار می‌گیرند؛ جداره آنها مشتمل بر آثار هنری عمومی به ویژه دیوارنگاره ها، بخشی از منظر شهری به حساب می‌آید. آثار هنری موجود درجداره می تواند با ایجاد سامانه ارتباطی میان اثر، هنرمند و مخاطب؛ زمینه ای برای تعامل بیشتر میان مردم و محیط فراهم آورد. بدین‌جهت، شناخت عوامل موثر بر ترجیحات بصری مخاطبان برای ایجاد مطلوبیت ادراکی- بصری ضرورت دارد. هدف از نگارش این مقاله، شناخت چگونگی تاثیر عناصر بصری دیوارنگاره‌های ایستگاه متروی تئاتر شهر بر مطلوبیت ادراکی- بصری با تاکید بر بعد بصری جداره ایستگاه میباشد. مقاله حاضر به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که عناصر بصری دیوارنگاره‌های ایستگاه متروی تئاتر شهر چگونه بر مقبولیت و مطلوبیت ادراکی- بصری جداره ایستگاه تاثیرگذارند؟ برای پاسخ به این پرسش، از روش آمیخته و برای گردآوری داده ها از روش های مشاهده، مصاحبه و تکنیک ترجیح بصری استفاده شده است. از بین شهرهای گوناگون، به لحاظ موقعیت الگوفرستی، شهر تهران و از میان ایستگاه‌های مترو در این شهر، ایستگاه متروی تئاتر شهر به دلیل موقعیت مکانی و نزدیکی به خیابان ولی عصر، تئاتر شهر و پارک دانشجو انتخاب شد. از میان دیوارنگاره‌های این ایستگاه، 9 دیوارنگاره مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که مطلوبیت ادراکی- بصری در هر سه گروه ناظران تعلیم‌نیافته (شهروندان)، ناظران تعلیم‌یافته (متخصصان هنرهای تجسمی) و خالقان آثار (هنرمندان) وجود داشته و نظر شهروندان و هنرمندان به یکدیگر نزدیک تر بوده است. در ارزیابی به عمل آمده، شهروندان از به کارگیری طرحهای دارای بداعت، ریتم و تضادهای فرمی استقبال نموده و از نظر ایشان محل نصب دیوارنگاره‌ها به لحاظ میدان و زاویه دید و ارتباط با جدارهها مطلوب ولی نورپردازی آثار، نامطلوب ارزیابی شد. این موارد در نمونه های مورد مطالعه به عنوان عوامل اصلی مطلوبیت ادراکی-بصری با تاکید بر بعد بصری دیوارنگاره های ایستگاه شناخته شد.
معماری شهری
سارا محبی نژآد؛ خسرو موحد؛ علی اکبر حیدری؛ ملیحه تقی پور
چکیده
عوامل مختلفی بر میزان اجتماع پذیری یک محیط تاثیر گذار است. از جمله آنها می توان به عامل اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و.... اشاره نمود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش سازمان دهی فضایی بر افزایش اجتماع پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی است. در همین ارتباط فضاهای باز بین مجتمع های مسکونی به عنوان بستر تحقیق انتخاب شدند و بر اساس آن چهار الگوی ...
بیشتر
عوامل مختلفی بر میزان اجتماع پذیری یک محیط تاثیر گذار است. از جمله آنها می توان به عامل اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و.... اشاره نمود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش سازمان دهی فضایی بر افزایش اجتماع پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی است. در همین ارتباط فضاهای باز بین مجتمع های مسکونی به عنوان بستر تحقیق انتخاب شدند و بر اساس آن چهار الگوی فضای باز شامل الگوهای خطی، الگوی مجموعه ای و الگوی مرکزی تک عنصری و مختلط در چهار مجتمع مسکونی در شهر شیراز به عنوان نمونه موردی انتخاب شدند. ابزار تحلیل در این پژوهش تئوری نحو فضا است و با استفاده از روابط ریاضی و آنالیزهای نرم افزاری برگرفته از نرم افزار .Depthmap1 تجزیه و تحلیل های منطقی انجام گرفت. در این پژوهش مولفه های موثر در افزایش اجتماع پذیری بررسی و سپس شاخص های بررسی هر کدام از مولفه ها معرفی شده و در نهایت بوسیله ابزار مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. به منظور رسیدن به هدف پژوهش چارچوب نظری پژوهش انتخاب و نمونه های موردی بر این اساس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که ساماندهی فضایی در مجتمع های مسکونی نقشی بارز را در افزایش یا کاهش اجتماع پذیری فضای باز یک مجتمع خواهد داشت. همچنین فضاهای باز با چیدمان مرکزی و مختلط بیشترین میزان اجتماع پذیری را بوجود می آورد. تحلیل هایی که با استفاده از نرم افزار انجام شد نشان داد که متاسفانه فضاهای طراحی شده موجود در فضای باز مجتمع های مسکونی به درستی جانمایی نشده اند و بایستی در روند طراحی آنها تجدید نظر شود. همچنین ایجاد فضایی نیمه خصوصی-نیمه عمومی در یک مجتمع می تواند باعث اجتماع پذیرتر شدن آن فضا شود. در نتایج این تحقیق تاثیر چیدمان بلوک ها در افزایش میزان اجتماع پذیری، مجتمع مسکونی کاملا مشهود است.همچنین میزان عمق فضایی، قرارگیری صحیح عملکردهای مختلف در فضای باز، جوابگویی به همه گروه های سنی از عوامل موثر در افزایش اجتماع پذیری فضای باز یک مجتمع مسکونی می باشد.
معماری شهری
فرناز دیبازر؛ سحر طوفان؛ سیروس جمالی؛ نیما ولیزاده
چکیده
مکان‌های سوم نمونهای موفق از مکان‌های عمومی هستند که به دلیل ویژگیهای خاص خود نقش مهمی در کیفیت زندگی شهری دارند. تامین محیطی با توانایی شکل دهی و تقویت تعاملات اجتماعی یکی از نقش‌های مهم مکان سوم است. هر چه جامعه تعاملات اجتماعی بیشتر و موثرتری داشته باشد سالمتر و پویاتر خواهد بود؛ لذا توجه به ایجاد و شکل دهی اصولی مکان‌های ...
بیشتر
مکان‌های سوم نمونهای موفق از مکان‌های عمومی هستند که به دلیل ویژگیهای خاص خود نقش مهمی در کیفیت زندگی شهری دارند. تامین محیطی با توانایی شکل دهی و تقویت تعاملات اجتماعی یکی از نقش‌های مهم مکان سوم است. هر چه جامعه تعاملات اجتماعی بیشتر و موثرتری داشته باشد سالمتر و پویاتر خواهد بود؛ لذا توجه به ایجاد و شکل دهی اصولی مکان‌های سوم که کافه‌ها نمونه بارزی از آنها هستند ضروری به نظر میرسد. نمونه‌ها بر اساس نظر سنجی آنلاین انتخاب شدهاند. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه، همبستگی است. شیوه جمع آوری اطلاعات مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و منابع آرشیوی میباشد. هدف از این پژوهش بررسی هشت ویژگی عمومی بیان شده برای مکان‌های سوم در نمونه‌های مطالعاتی و واکاوی تاثیر آنها بر تعاملات اجتماعی شکل گرفته در بستر مورد مطالعه است. ابتدا به کمک منابع آرشیوی، مشاهده و نقشه برداری رفتاری مکان محور نمونه‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. سپس از مدل معادلات ساختاری و ابزار پرسشنامه طراحی شده در طیف لیکرت و براساس یافتههای پژوهش استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند حریمها و فواصل در تعاملات اجتماعی تاثیرگذارند. ویژگیهای مکان‌های سوم در کافه‌های مورد مطالعه وجود دارند و بر تعاملات اجتماعی اثر گذار هستند اما میزان ظهور آنها متفاوت است. چهار ویژگی گفتگو به عنوان فعالیت اصلی، جو صمیمی، دسترسی و امکان سکونت و مشتری ثابت به ترتیب بیشترین تاثیر را در تعاملات اجتماعی دارند. سایر ویژگی‌ها با اثرگذاری بر این چهار ویژگی به صورت غیرمستقیم در تعاملات اجتماعی شکل گرفته در کافه‌های مورد مطالعه نقش دارند.
معماری شهری
علی اکبر حیدری؛ ملیحه تقی پور؛ مریم باقری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آذر 1399
چکیده
حضورپذیری مردم در فضاهای عمومی یکی از مهمترین عوامل در ایجاد سرزندگی در چنین فضاهایی است. این موضوع به ویژه در بازارها و مراکز تجاری، یکی از مهمترین پارامترهایی است که باعث رونق اقتصادی و در نتیجه پاسخ‌ده بودن چنین فضاهایی در سطح شهرها میشود. از همین رو مجموعه عواملی که باعث ارتقا حضورپذیری طیف‌های مختلف جامعه در چنین فضاهایی میشود، ...
بیشتر
حضورپذیری مردم در فضاهای عمومی یکی از مهمترین عوامل در ایجاد سرزندگی در چنین فضاهایی است. این موضوع به ویژه در بازارها و مراکز تجاری، یکی از مهمترین پارامترهایی است که باعث رونق اقتصادی و در نتیجه پاسخ‌ده بودن چنین فضاهایی در سطح شهرها میشود. از همین رو مجموعه عواملی که باعث ارتقا حضورپذیری طیف‌های مختلف جامعه در چنین فضاهایی میشود، در طراحی چنین فضاهایی حائز اهمیت می‌باشند. از سویی در هر مجموعه معماری، ورودی آن به عنوان نقطه اصلی نفوذپذیری به آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به نحوی که کیفیت ورودی می‌تواند نشان‌دهنده شخصیت یک بنا و کارکرد فضایی درون آن باشد. بر همین اساس چنین به نظر میرسد که کیفیت ورودی در یک بنا می‌تواند تاثیر بسزایی در دعوت‌کنندگی و تمایل به حضورپذیری در آن فضا داشته باشد. با این توضیح، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که "کیفیت نفوذپذیری به یک بنا" چگونه می‌تواند باعث "افزایش تمایل به حضورپذیری" افراد در آن فضا شود؟ به منظور بررسی این موضوع، فضایی به عنوان بستر مکانی تحقیق انتخاب شد که اولا تنوع ورودی در آن زیاد باشد و در ثانی، حضورپذیری در آن مسئله‌ای حیاتی در تداوم کارکرد آن به شمار آید. بر همین اساس مجموعه بازار سنتی شیراز به عنوان نمونه موردی در تحقیق حاضر انتخاب گردید. روش تحقیق در این مقاله، ترکیبی از روشهای کمی و کیفی است که در بخش کمی با استفاده از مطالعات میدانی و نیز ابزارهای رایانه‌ای همچون نرمافزار Depthmap به تحلیل ساختار کالبدی فضا پرداخته و در بخش کیفی با استناد به مشاهدات میدانی و نیز مصاحبه با استفاده‌کنندگان از بازار، به تحلیل نتایج بخش کمی و نیز عوامل مؤثر بر این موضوع پرداخته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سه مؤلفه دسترسی‌پذیری، پیوستگی فضایی و کیفیت همجواریها، مهمترین عوامل در ارتقا حضورپذیری در بازار هستند که در این ارتباط امکان رؤیت مجاری ورودی از بافت اطراف، میزان سازگاری و وابستگی میان کاربریهای موجود در راسته‌های منتهی به ورودی‌ها، میزان تراکم و تنوع این کاربری‌ها و در نهایت ویژگیهای هندسی و فضایی ورودی‌های بازار به‌عنوان مهمترین عوامل مرتبط با کیفیت نفوذپذیری ورودی‌ها است که بر میزان حضور پذیری افراد در بازار تأثیرگذار هستند.
پایداری شهری
کارن فتاحی؛ نازنین نصر اللهی؛ مریم انصاری منش؛ جمال خداکرمی؛ علی عمرانی پور
چکیده
وجود فضای باز در میان ساختمان ها نقش مهمی در حضور پذیری، ایجاد امنیت و تعاملات اجتماعی ساکنین دارد. رعایت هندسه و تناسبات، موقعیت قرار گیری و محیط پیرامون در ایجاد جذابیت فضای باز برای انسان تاثیر بسیاری دارد. بر هم زدن تناسبات بین مقیاس فضا و ساختمان های پیرامون می تواند اثرات منفی بر احساسات انسان نسبت به فضا بگذارد. هدف پژوهش حاضر ...
بیشتر
وجود فضای باز در میان ساختمان ها نقش مهمی در حضور پذیری، ایجاد امنیت و تعاملات اجتماعی ساکنین دارد. رعایت هندسه و تناسبات، موقعیت قرار گیری و محیط پیرامون در ایجاد جذابیت فضای باز برای انسان تاثیر بسیاری دارد. بر هم زدن تناسبات بین مقیاس فضا و ساختمان های پیرامون می تواند اثرات منفی بر احساسات انسان نسبت به فضا بگذارد. هدف پژوهش حاضر بررسی فضاهای باز بافت تاریخی کاشان از نظر شکل، هندسه و نوع فضای باز و اثر آن بر وضعیت حرارتی، احساس امنیت و رضایت از کیفیت محیطی این فضاها می باشد. در این خصوص تعداد 17سایت پر تردد از این بافت به مدت 18روز از ابتدای شهریور97، در دو دسته بندی فضای باز معابر عمومی و حیاط مرکزی(داخل ساختمان) به عنوان نمونه موردی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. پس از انجام مطالعات کتابخانه‌ای، حضور فیزیکی در بافت و انجام مطالعات میدانی(مشاهده و ثبت اطلاعات سایت ها) همزمان با پاسخ تعداد 788 نفر از ساکنان و گردشگران به پرسشنامه‌ها(وضعیت حرارتی و محیطی)، پارامترهای اقلیمی(دما، رطوبت، سرعت جریان هوا، دمای تابشی، مقدار co و co2)ثبت گردید. سپس نرخ لباس و متابولیسم افراد با نرمافزار Deltalog10 محاسبه و پس از گردآوری وتجزیه و تحلیل اطلاعات با نرمافزار Spss24، محدوده آسایش حرارتی پاسخ دهندگان با نرمافزار Ray Man مشخص گردید. سپس برای مشخص شدن ارتباط مستقیم و غیر مستقیم متغیرها و تحلیل نتایج، از مدلیابی معادلات ساختاری بر پایه روش حداکثر درستنمایی در Amos استفاده گردید. یافتهها نشان داد هندسه منظم فضای باز به صورت مستقیم بر احساس امنیت، رضایت از بافت و ساختمان های پیرامون فضای باز و آسایش حرارتی و به صورت غیر مستقیم بر رضایت از شکل و هندسه فضای باز و سازگاری حرارتی اثر مثبت و معنا داری دارد. همچنین متغیر نوع فضای باز حیاط مرکزی به صورت مستقیم بر همه متغیرها و به صورت غیر مستقیم بر متغیرهای رضایت از شکل و هندسه فضای باز، بافت و ساختمان های پیرامون فضای باز، آسایش حرارتی و سازگاری حرارتی اثرگذار است. نکته جالب در تحلیل و تفسیر مسیر مدل، نقش کلیدی و مهم متغیر احساس امنیت در بروز ارتباط غیر مستقیم میان متغیرها است.
مدیریت شهری
سارا وثوقی؛ بهناز امین زاده
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 دی 1399
چکیده
چکیدهدر بسیاری از کلان شهرهای جهان برای کاهش آثار استفاده روزافزون از اتومبیل از جمله ترافیک و آلودگی هوا طرحهای قیمت‌گذاری ترافیک به عنوان یک راهبرد به اجرا گذاشته میشود. به زعم مطالعات صورت گرفته "قابلیت پذیرش عمومی" طرحهای قیمت‌گذاری ترافیک نقش مهمی در موفقیت اجرای این طرحها دارد. با توجه به تاکید محققان بر این که عوامل ...
بیشتر
چکیدهدر بسیاری از کلان شهرهای جهان برای کاهش آثار استفاده روزافزون از اتومبیل از جمله ترافیک و آلودگی هوا طرحهای قیمت‌گذاری ترافیک به عنوان یک راهبرد به اجرا گذاشته میشود. به زعم مطالعات صورت گرفته "قابلیت پذیرش عمومی" طرحهای قیمت‌گذاری ترافیک نقش مهمی در موفقیت اجرای این طرحها دارد. با توجه به تاکید محققان بر این که عوامل موثر بر قابلیت پذیرش عمومی طرحهای قیمت گذاری ترافیک و درجه اهمیت آنها در هر زمینه و کشوری با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور متفاوت است و با توجه به معدود بودن مطالعات در این زمینه در ایران این مقاله با به کارگیری روش تحلیل محتوای مبتنی بر اینترنت عوامل موثر بر قابلیت پذیرش عمومی در طرح اخیر ترافیک تهران (98- 1397) را بررسی و آن را از ابعاد مختلف تحلیل کرده است. بدین منظور نظرات شهروندان (حدود 350 نظر) ارائه شده در ذیل اخبار اطلاع رسانی در ارتباط با طرح ترافیک تهران در رسانه های خبری آنلاین در بازه های زمانی مشخص گردآوری و بر مبنای عوامل موثر بر قابلیت پذیرش عمومی استخراج شده از ادبیات نظری کدگذاری و تحلیل گردید. یافتهها حاکی از آن است شش عامل ادراکی شامل اعتماد، عدالت، میزان تاثیرگذاری، تحمیل شدگی، پیچیدگی طرح و باور به تخصیص درآمد‌های حاصل از طرح آنگونه که مطرح شده بر قابلیت پذیرش عمومی طرح ترافیک تهران موثر بوده اند. از میان این عوامل از نظر شهروندان پایین بودن "اعتماد" و "عدالت" دو عاملی است که به ترتیب تاثیر به سزایی درکاهش قابلیت پذیرش عمومی داشته است. همچنین با گذشت زمان و اجرای این طرح در دو سال متمادی عامل ادارک شده "تاثیرگذاری" نقش مهمتری درکاهش قابلیت پذیرش عمومی طرح ترافیک تهران در سال 1398 داشته است. کلید واژه: قیمت‌گذاری ترافیک، قابلیت پذیرش عمومی، طرح ترافیک تهران، اعتماد، عدالت، میزان تاثیرگذاری
برنامه ریزی شهری
مهدی کروبی؛ محمدتقی تقوی فرد؛ سوران احمدی زاد
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 دی 1399
چکیده
گردشگری از بزرگترین، وسیع ترین و سریع ترین صنایع در حال رشد جهان است که منبع مهم افزایش درآمد، اشتغال و سرمایه در بسیاری از کشورهاست. توسعه گردشگری به عنوان پدیده فرهنگی، موجب می شود که فرصت کافی برای تبادل فرهنگی بین گردشگر و جامعه میزبان به وجود آید بر این مبنا، آنان می توانند یکدیگر را بهتر درک کرده، به فرهنگ هم بیشتر احترام بگذارند. ...
بیشتر
گردشگری از بزرگترین، وسیع ترین و سریع ترین صنایع در حال رشد جهان است که منبع مهم افزایش درآمد، اشتغال و سرمایه در بسیاری از کشورهاست. توسعه گردشگری به عنوان پدیده فرهنگی، موجب می شود که فرصت کافی برای تبادل فرهنگی بین گردشگر و جامعه میزبان به وجود آید بر این مبنا، آنان می توانند یکدیگر را بهتر درک کرده، به فرهنگ هم بیشتر احترام بگذارند. هدف از انجام پژوهش حاضر ارائه مدل توسعه گردشگری فرهنگی در استان کردستان می باشد. پژوهش حاضر با توجه به هدف آن از نوع توسعه ای -کاربردی و از نوع پژوهش توصیفی پیمایشی می باشد. با توجه به اینکه در پژوهش حاضر امکان استفاده از نتایج در برنامه جذب گردشگر فرهنگی وجود دارد، پژوهشی کاربردی می باشد. روش پژوهش مورد استفاده، روش پژوهش آمیخته (کیفی و کمی) می باشد. ابتدا محقق اقدام به شناسایی عوامل اثر گذار بر توسعه گردشگری فرهنگی استان کردستان با استفاده از از روش مصاحبه های نیمه ساختار یافته از طریق نظرخواهی از اساتید و مدیران و استفاده از اطلاعات پژوهش که از طریق پرسشنامه های موجود در زمینه گردشگری فرهنگی بر اساس تحقیقات گذشته، مبانی نظری و مطالعات کتابخانه ای، بررسی نتایج و عوامل شناسایی شده در زمینه گردشگری فرهنگی می پردازد. جامعه آماری در هر دو بخش نظری و کاربردی شامل؛ الف) کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه ها شامل: اساتید مدیریت گردشگری استان کردستان و همچنین اساتید دانشگاه های استان های همجوار که در زمینه گردشگری فرهنگی حداقل یک مقاله پژوهشی با رتبه علمی (علمی- پژوهشی، علمی – ترویجی، ISI و ISC) داشتند و در این زمینه صاحب نظر بودند. ب) مدیران گردشگری و کارشناسان و صاحبنظران بازاریابی ادارات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در شهرستان های استان کردستان، ج) مدیران آژانس های گردشگری استان کردستان و د) گردشگران فرهنگی می باشد. در مرحله اول گردآوری داده ها از طریق مصاحبه کیفی و مرحله دوم با روش کمی و پرسشنامه ای صورت گرفت و در بخش کمی ابزار گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه کتبی انجام شد. سپس با استفاده از مفاهیم مشترک به مقوله ها می رسیم که تعداد آن ها 8 مولفه پتانسیل شهری، شهروندان، تأثیر شهرهای مرزی، مدیریت رویدادها، گرایش به سایر مقاصد گردشگری، اقتصاد گردشگری، مدیریت دولتی و تبلیغات می باشد. نتایج پژوهش حکایت از وضعیت مطلوب پتانسیل شهری، شهروندان، تأثیر شهرهای مرزی، مدیریت رویدادها، گرایش به سایر مقاصد گردشگری، اقتصاد گردشگری داشت. ولی مدیریت دولتی و تبلیغات در استان کردستان وضعیت مطلوبی نداشت.
برنامه ریزی شهری
مصطفی دهقانی؛ غلامرضا حقیقت نائینی؛ اسفندیار زبردست
چکیده
امروزه با توجه به ضرورت استفاده از راه‌حل‌های نوآورانه موثر، باز و مشارکتی و بهره‌برداری از قابلیت‌های ICT جهت ایجاد زندگی پایدار در شهرها، به تدریج انواع مختلفی از مفاهیم تحت عنوان فضاهای دانش- بنیان با اهداف و کارکردهای گوناگون شکل گرفته است. درک ابعاد، ویژگی‌ها و تمایز این مفاهیم، موجب کمک به سیاستگذاران شهری در انتخاب راهبردها ...
بیشتر
امروزه با توجه به ضرورت استفاده از راه‌حل‌های نوآورانه موثر، باز و مشارکتی و بهره‌برداری از قابلیت‌های ICT جهت ایجاد زندگی پایدار در شهرها، به تدریج انواع مختلفی از مفاهیم تحت عنوان فضاهای دانش- بنیان با اهداف و کارکردهای گوناگون شکل گرفته است. درک ابعاد، ویژگی‌ها و تمایز این مفاهیم، موجب کمک به سیاستگذاران شهری در انتخاب راهبردها و سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها از طریق جلوگیری از اغتشاش ذهنی و بروز تناقض‌های درونی و التقاط‌های نامنسجم این مفاهیم میشود. تاکنون گونه‌بندی-های مختلفی از فضاهای دانش- بنیان ارائه شده است ولی بررسی تطبیقی یکپارچه‌ای برای تمامی مفاهیم فضاهای دانش- بنیان که تصویری روشن و جامع و درکی عمیق و منسجم از این فضاها را ارائه نماید انجام نشده است. در این راستا، پژوهش حاضر با رویکرد فراترکیب و در چارچوب مرور نظام‌مند کیفی و با هدفی توصیفی- اکتشافی، به بررسی تطبیقی مفاهیم فضاهای دانش- بنیان بر اساس شش مؤلفه‌ی گفتمان توسعه، نوع دانش مورد نیاز برای توسعه، مکان‌مندی، کنشگران اصلی، الگوی مدیریت و دوره تاریخی پرداخته است. همچنین گونه‌شناسی فضاهای دانش- بنیان، برای بدست دادن درکی بهتر، بر اساس دو مولفه مکان‌مندی و نوع دانش مورد نیاز برای توسعه صورت گرفته است که بر اساس آن، چهار گونه فضای دانش 1- مبتنی بر فناوری- غیرمکان‌مند؛ 2- مبتنی بر فناوری- مکان‌مند؛ 3- مبتنی بر دانش- غیرمکان‌مند؛ و 4- مبتنی بر دانش- مکان‌مند قابل شناسایی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که اکنون، مفاهیمی چون شهر هوشمند و شهر دانش (به‌دلیل شمول معنایی) تا حدود زیادی جایگزین مفاهیمی مانند شهر دیجیتال و شهر مجازی شدهاند. مفهوم شهر دانش نیز به عنوان چتری برای سایر مفاهیم همچون مکان دانش، شهر یادگیری و شهر هوشمند تلقی شده است. همچنین فضاهای دانش- بنیان با گذشت زمان با تغییرات پارادیمی همچون گذار به تاکید بر مفهوم وسیع‌تر دانش، مشارکت فعالانه شهروندان در ایجاد، توسعه و مدیریت فضاهای دانش- بنیان، حکمروایی شبکه‌ای مبتنی بر تعامل طیف وسیعی از کنشگران، نگاه نرمافزاری و مبتنی بر سرمایه‌های فکری غیرملموس و نظام نوآوری دانش، ظرفیت‌سازی تعامل شهروندان برای یادگیری بلندمدت و تاثیرگذاری سیاسی و فرهنگی مواجه بوده است. این روندها و تغییرات پارادایمی بیانگر نوعی همگرایی مفهومی ویژگی‌ها و مؤلفههای فضاهای دانش- بنیان است. علاوه بر این، گونه‌شناسی این فضاها بر اساس دو مولفه مکان‌مندی و نوع دانش مورد نیاز برای توسعه، به-دلیل نقش شاخص این مولفه‌ها برای تمایز انواع فضاهای دانش- بنیان، درک عمیق و گویاتری از این فضاها بدست می‌دهند.
طراحی شهری
شیما عابدی؛ ساناز سعیدی مفرد
چکیده
مسیریابی توانایی شناسایی موقعیت مکانی و رسیدن به مقصد، حرکت در محیط های فضایی است.این موضوع در خصوص کودکان که معمولا استقلال و تجربه کافی در جابه جایی در محیط های شهری را ندارد بسیار حائز اهمیت می باشد.این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نشانه های شهری بر مسیریابی کودکان در فضای شهری تدوین گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی و پیمایشی ...
بیشتر
مسیریابی توانایی شناسایی موقعیت مکانی و رسیدن به مقصد، حرکت در محیط های فضایی است.این موضوع در خصوص کودکان که معمولا استقلال و تجربه کافی در جابه جایی در محیط های شهری را ندارد بسیار حائز اهمیت می باشد.این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نشانه های شهری بر مسیریابی کودکان در فضای شهری تدوین گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی و پیمایشی است. روش نمونهگیری به‌صورت تصادفی با استفاده از فرمول کوکران و تکمیل پرسشنامه توسط 106 نفر از کودکانی که در بازه‌ی سنی 12-8 سال می‌باشند انجام گردیده است. در تحلیل دادهها در جهت ارزیابی تأثیر نقش نشانه ها در مسیریابی کودکان پس از جمعآوری دادهها، اطلاعات حاصل با روش تحلیل عاملی تاییدی و با استفاده از نرم افزار Amos مورد تحلیل قرارگرفتند. همچنین جهت تحلیل داده‌های کیفی به بررسی نقاشی‌های کودکان پرداخته‌شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تفاوت در گروه‌های سنی کودکان باعث تفاوت در میزان تاثیر گذاری نشانه ها در مسیریابی کودکان می گردد. همچنین عناصر کالبدی و نشانه ها در فضاهای شهری در مسیریابی کودکان در محدوده مطالعاتی پژوهش بسیار تاثیر گذار است. از جمله ویژگی های اشاره شده کودکان 8 ساله در فرآیند مسیریابی می توان به فضای سبز و فرم ابنیه اشاره نمود. کودکان 9-10ساله به فرم کالبدی و تمایز ساختمانها در فرآیند مسیریابی توجه دارند. کودکان10-12ساله به ساختمانهایی اشاره دارند که در آنها تنوع رنگی بیشتر و ساختمانهایی که فرم معماری متمایز تری نسبت به سایر ساختمانها دارند. کودکان 10-12ساله از معابر و ساختمانهای شاخص در مسیریابی استفاده می نمایند. بررسی های صورت گرفته تاثیر کالبد متمایز در رفتار مسیریابی کودکان را نشان می دهد.
شهر اسلامی-ایرانی
عباس غفاری؛ مرتضی میرغلامی؛ بیتا شفائی
چکیده
منظر صوتی حوزه‌ای از مطالعات شهری است که به کیفیت صدای شنیده‌شده در فضاهای شهری می‌پردازد و متاثر از شاخصه‌های متعددی است. یکی از این شاخصه‌ها رفتار آکوستیکی فضا میباشد که وابسته به ویژگیهای محیطی فضاست. تراز فشار صوت و زمان واخنش دو مؤلفه‌ای هستند که روشن‌کننده رفتار آکوستیکی فضاها می‌باشند. کیفیت ادراکی مناظر صوتی نیز با ...
بیشتر
منظر صوتی حوزه‌ای از مطالعات شهری است که به کیفیت صدای شنیده‌شده در فضاهای شهری می‌پردازد و متاثر از شاخصه‌های متعددی است. یکی از این شاخصه‌ها رفتار آکوستیکی فضا میباشد که وابسته به ویژگیهای محیطی فضاست. تراز فشار صوت و زمان واخنش دو مؤلفه‌ای هستند که روشن‌کننده رفتار آکوستیکی فضاها می‌باشند. کیفیت ادراکی مناظر صوتی نیز با ارزیابی‌های ذهنی انجام مشخص می‌گردد. چگونگی اثرگذاری ویژگیهای محیطی در رفتار آکوستیکی راسته‌بازارهای بازار تبریز و تأثیر آن در کیفیت مناظر صوتی راسته‌بازارها، مسئله‌ای است که پژوهش پیش رو به آن می‌پردازد. در این تحقیق با اتخاذ روش کمی-کیفی بر اساس ارزیابی‌های عینی، رفتار آکوستیکی راسته‌بازارها و عوامل مؤثر بر آن مشخص شده و با ارزیابی‌های ذهنی، مطلوبیت مناظر صوتی راسته‌بازارها روشن شده است. ارزیابی‌های عینی بر مبنای اندازه‌گیری تراز فشار صوت و زمان واخنش و ارزیابی ذهنی بر اساس پرسشنامه توصیفی منظر صوتی انجام پذیرفته است. نتایج نشان داد فضاهایی مانند راسته‌بازارها که در طول آنها فرم کالبدی و مصالح یکسان است، رفتار آکوستیکی ثابتی بروز می‌دهند. در صورتی که این تجانس با تغییرات کالبدی از قبیل تغییر در محور فضا و الحاق فضایی به مثابه کاواک همراه باشد، رفتار آکوستیکی و صدای شنیده‌شده دستخوش تغییر می‌گردد. همچنین با کاهش شدت صدا، آسایش صوتی الزاماً افزایش پیدا نمی‌کند. حتی در فضاهای آرام شهری که تراز فشار صوت پائین است، با بروز پدیده اختلاف تراز فشار صوت، آرامش و کیفیت منظر صوتی افت پیدا می‌کند. در واقع تبعیت صرف از مقادیر استاندارد برای آرامش صوتی کافی نیست. مقادیر تراز فشار صوت و زمان واخنش که نشان‌دهنده رفتار آکوستیکی فضا هستند، می‌توانند به‌نحوی در ارزیابی افراد از منظر صوتی دخیل باشند، ولی به تنهایی نمی‌توانند مبنای سنجش کیفیت منظر صوتی باشند. ویژگی‌ها و کیفیات محیطی فضاها از قبیل نورپردازی، میزان ازدحام و جذابیت کالاهای عرضه‌شده در راسته‌بازار تأثیر مستقیم در خوشایندی منظر صوتی دارد.
منظر شهری
سودابه قلی پور؛ جمال الدین مهدی نژاد؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
یکی از معضلات جوامع امروزی، احساس ترس و عدم احساس امنیت در محیط‌های شهری و بالتبع در پارک ها می باشد. لذا پارکهای شهری نیازمند طراحی آگاهانه‌ای هستند که رضایت مخاطب را به همراه داشته باشد و در برنامه ریزی و طراحی آن ها توجه به ویژگی های مخاطب نیز لازم است و این مهم می تواند با مشارکت و همفکری کاربران به دست آید و افزایش امنیت محیطی ...
بیشتر
یکی از معضلات جوامع امروزی، احساس ترس و عدم احساس امنیت در محیط‌های شهری و بالتبع در پارک ها می باشد. لذا پارکهای شهری نیازمند طراحی آگاهانه‌ای هستند که رضایت مخاطب را به همراه داشته باشد و در برنامه ریزی و طراحی آن ها توجه به ویژگی های مخاطب نیز لازم است و این مهم می تواند با مشارکت و همفکری کاربران به دست آید و افزایش امنیت محیطی به عنوان یکی از مهم ترین اصول کیفیت بخشی به محیط اگر بر پایه ترجیح کاربران باشد، می تواند به بهبود فضاها کمک کند. درواقع شناخت درک و دریافت مردم از شیوه های طراحی منظر و توجه به ترجیح و خواسته‌های کاربران به طراحان منظر در طراحی این فضاها کمک می کند. از آن جا که تفاوت در ویژگی های هر مکان از جنبه زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی می تواند احساس امنیت یا ترس متفاوتی را به شهروندان القا کند، در این پژوهش از یک پارک بزرگ در تهران (پارک ملت) به عنوان نمونه مورد مطالعه استفاده شده است. هدف پژوهش حاضر ساخت، هنجاریابی و اعتبارسنجی مقیاس امنیت در پارک های شهری از دیدگاه کاربران میباشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نوع تحلیل عاملی اکتشافی میباشد. برای ساخت گویه‌های مرتبط با امنیت از طریق مصاحبه با متخصصان و کاربران، کدگذاری باز و محوری و براساس مبانی‌نظری، پرسشنامه ای در حیطه ی امنیت تنظیم شده‌است. روایی محتوایی از طریق اجرای مقدماتی و مصاحبه باز با کاربران و تایید متخصصان انجام گرفته و پایایی آن در مرحله مقدماتی با هماهنگی درونی سوالات و آلفای کرونباخ سنجیده شده است. پرسشنامه در مرحله نهایی در بین 250 کاربر در پارک ملت تهران توزیع شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که پرسشنامه از اعتبار و هنجاریابی برخوردار است و با وارد کردن داده های به‌دست آمده در نرم افزارSPSS 22 و به کارگیری تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی، 8 عامل تبیین کننده در ترجیح کاربران به‌دست آمده که عبارتند از: طراحی عناصر مصنوع، کنترل و نظارت پذیری، طراحی کاشت، خوانایی، دسترسی پذیری فیزیکی، زیبایی‌شناسی، الگوهای فعالیت و اندازه و وسعت فضا. در بین عامل های هشت گانه، عامل طراحی عناصر مصنوع بیشترین سهم و عامل اندازه و وسعت فضا کمترین سهم را در توضیح واریانس دارند. شاخص های مطرح شده این پژوهش می تواند در بهبود عملکرد طراحان، مجریان و مدیران شهری در پیاده سازی الگوهای مناسب برای طراحی پارک های شهری ایمن که منطبق بر ترجیحات کاربران باشد، مورد توجه قرار گیرد.
اسکان غیر رسمی
مریم سلیمانی؛ مینو قره بگلو
چکیده
یکی از عوامل تعیین‌کننده در سکونتگاه‌های خودانگیخته مناطق حاشیه‌نشین، الگوهای رفتاری در جریان زندگی ساکنین و فعالیت‌های روزمره وابسته به آن است که بر شکل سکونت تاثیرگذار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر واکاوی و شناسایی الگوی کالبدی سکونتگاه-های خودانگیخته و راهبردهای برساخت آن در پیوند با شیوه زندگی ساکنین مناطق حاشیه‌نشین پهنه شمالی ...
بیشتر
یکی از عوامل تعیین‌کننده در سکونتگاه‌های خودانگیخته مناطق حاشیه‌نشین، الگوهای رفتاری در جریان زندگی ساکنین و فعالیت‌های روزمره وابسته به آن است که بر شکل سکونت تاثیرگذار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر واکاوی و شناسایی الگوی کالبدی سکونتگاه-های خودانگیخته و راهبردهای برساخت آن در پیوند با شیوه زندگی ساکنین مناطق حاشیه‌نشین پهنه شمالی شهر تبریز است. رویکرد مدنظر این پژوهش کیفی بوده و با روش نظریۀ زمینهای انجام شده است. در این پژوهش برای انتخاب نمونه‌ها از روش نمونهگیری هدفمند با بیشترین تنوع و برای گردآوری دادهها از مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته، مشاهده و برداشت‌های پلانی استفاده شده است. در نمونۀ پژوهش، 40 نفر از ساکنین این مناطق مشارکت داشتهاند و تعداد 30 نمونه از خانه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان میدهد که ساماندهی فضاها و الگوی کالبدی سکونتگاه‌های خودانگیخته در رابطه با سه ساختار مشروع، معنا و سلطه بیشتر تابع ساختارهای مشروع و معنایی بوده است. در این روند ویژگیهای زندگی ساکنین و سیستم شکل‌گیری کالبدی محیط در رابطه با این ساختارها بر مولفه‌های محیطی چون حضورپذیری کودکان و ایجاد قرارگاه اجتماعی در محله، انعطاف‌پذیری و تطبیق‌پذیری کالبد، بسط‌پذیری کالبدی در سکونت گسترده (اشاره به همزیستی نسل ها)، ادغام‌پذیری فضای زیستی و کار، افزایش زیست‌پذیری فضای باز و توجه به محرمیت و ارزش‌های مذهبی(حجاب، مراسمات و ...) اشاره داشته اند. این مقولات از جمله موارد ضروری است که می‌بایست در طراحی و بهسازی مناطق حاشیه‌نشین بدان اهتمام داشت تا بتوان کالبد را در همسویی با شکل زندگی ساکنین قرار داد؛ فرایندی که منجر به پایداری و انس با مکان نیز خواهد شد.
برنامه ریزی شهری
سروش خلیلی؛ جمیله توکلی نیا؛ نغمه مبرقعی دینان؛ حمید سلطانی نژاد
چکیده
در چند دهه اخیر تغییرات فضایی ناشی از گسترش کاربری های تجاری در شهرها، نقش برنامه ریزی فضایی را در شهر دو چندان کرده است. اگر مراکز بزرگ خرید در مکان های مناسب شهر مکان یابی و احداث نشوند، مشکلات متعدد محیط زیستی را ایجاد خواهند کرد. ارگ تجاری تجریش یکی از مجتمع های تجاری شهر تهران است که در محیطی جغرافیایی به نام باغ گیاهی احداث گردیده ...
بیشتر
در چند دهه اخیر تغییرات فضایی ناشی از گسترش کاربری های تجاری در شهرها، نقش برنامه ریزی فضایی را در شهر دو چندان کرده است. اگر مراکز بزرگ خرید در مکان های مناسب شهر مکان یابی و احداث نشوند، مشکلات متعدد محیط زیستی را ایجاد خواهند کرد. ارگ تجاری تجریش یکی از مجتمع های تجاری شهر تهران است که در محیطی جغرافیایی به نام باغ گیاهی احداث گردیده است. احداث این مجتمع با قطع درختان تنومند و قدیمی باغ همراه بوده است. در مقاله پیش رو هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی ناشی از احداث مجتمع های تجاری بزرگ در کلانشهرهای کشور و همچنین ارائه برنامه ای مدون برای مدیریت و پایش آنها با تأکید بر ارگ تجریش است. این پژوهش به روش توصیفی و با کاربست مدل های ارزیابی محیطی انجام شده است. از تکنیک ارزیابی پیامدهای محیط زیستی (EIA) با روش ماتریس سریع پاستاکیا (RIAM) بهره گرفته شده است و در نهایت برنامه مدیریت محیط زیست (EMP) نیز به منظور کاهش آثار سوء بر محیط تدوین شده است. از نتایج ماتریس RIAM و مجموع امتیازات بدست آمده در چهار محیط فیزیکی- شیمیایی، بیولوژیکی- اکولوژیکی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- فنی با عدد 737- ، چنین استنباط می شود که اثرات منفی (30 اثر) دارای چیرگی بر اثرات مثبت (11 اثر) بوده است. پس از تحلیل و بررسی تفصیلی هر یک از چهار محیط تحت تأثیر مشخص شد که محدوده –D (در بین کلاس ها از +E تا –E) با بازه امتیاز محیط زیستی "36- تا 71-"، دارای بیشترین تعداد اثر سوء می باشد که نشان دهنده شدت پیامدهای منفی به وجود آمده ناشی از احداث مرکز تجاری ارگ در تجریش است؛ افزون بر آن محیط فیزیکی- شیمیایی دارای بیشترین تعداد مؤلفه منفی در بین سایر محیط ها می باشد. به عنوان نتیجه نهایی با استناد به تمامی تحقیقات صورت گرفته به این مهم دست یافته ایم که ساخت ارگ تجاری در محل باغ گیاهی با اصول محیط زیست هماهنگ نبوده و از شاخص های توسعه پایدار پیروی نکرده است. به بیان دیگر بستر مجتمع ارگ و محل استقرار آن دارای توان اکولوژیکی و اجتماعی- اقتصادی لازم نبوده است؛ فلذا اقداماتی کاهشی برای این پیامدها در حوزه های آلودگی هوا، صدا، آب، پسماند، صرفه جویی در انرژی، محیط بیولوژیکی، محیط اجتماعی- اقتصادی و همچنین خدمات آتش سوزی در قالب برنامه EMP و مختص مرحله بهره برداری ارگ تجاری ارائه شده است.
برنامه ریزی شهری
مجید روستا؛ محمد سلیمانی مهرجانی؛ مظفر صرافی؛ مجتبی رفیعیان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1399
چکیده
یکی از مهمترین چالش‌های کلانشهرهای امروز، وجود محله‌های شهریِ نابسامان و فقیر شهری در فضاهای حاشیه‌ای است. مجموعه سیاست‌ها و برنامه‌های بازآفرینی برای رویارویی با چنین چالشی، در طی سده بیستم تلاش کرده است تا کیفیت زندگیِ بهتری برای ساکنینِ واقع در چنین فضاهای فقیر شهری ایجاد کند. لیکن چنین اقداماتی، کمتر با موفقیت قابل‌توجهی ...
بیشتر
یکی از مهمترین چالش‌های کلانشهرهای امروز، وجود محله‌های شهریِ نابسامان و فقیر شهری در فضاهای حاشیه‌ای است. مجموعه سیاست‌ها و برنامه‌های بازآفرینی برای رویارویی با چنین چالشی، در طی سده بیستم تلاش کرده است تا کیفیت زندگیِ بهتری برای ساکنینِ واقع در چنین فضاهای فقیر شهری ایجاد کند. لیکن چنین اقداماتی، کمتر با موفقیت قابل‌توجهی همراه بوده است. پیش‌فرض پژوهش حاضر این است که یکی از دلایل اصلیِ چنین شکست‌هایی، کم‌توجهی به «مقیاسِ» برنامه‌ها و طرحهای بازآفرینی شهری بوده است. بر این اساس، در این پژوهش، دو پرسش اصلی طرح شده است: نخست، چرا مفهوم «مقیاس» باید در محوریت برنامه‌های بازآفرینی شهری قرار بگیرد و چنین محوریتی چگونه می‌تواند به کارامدترسازیِ برنامه‌ها و ارتقای کیفیت زندگی ساکنین شهریِ هدف کمک کند؟ و دوم، وضعیت پروژه‌های بازآفرینی شهری، بر اساس معیارها و شاخصهای موردنظر در این پژوهش، چه اثراتی بر کارایی پروژه و وضعیت کیفیت زندگی ساکنین هدف می‌تواند داشته باشد؟ برای پاسخ به چنین پرسش‌هایی، از دو روش‌شناسی «زمینه‌گرا» برای تحلیل مفهوم مقیاس، و «پیمایشی- داده‌نگر» برای سنجش کیفیت زندگی استفاده شده است. منابع داده و اطلاعات، شامل سرشماری‌ها و پرسش‌گری و همچنین کتابخانه‌ای-اسنادی، برنامه‌ها و طرحها، و تکنیک‌های تجزیه و تحلیل نیز شامل همبستگی و رگرسیون(برای سنجش کیفیت زندگی) و فرا-تحلیل(در مقیاس‌شناسی) بوده است. نتایج این پژوهش در چهار نمونه شهر رشت، همدان، سنندج و گرگان نشان میدهد که همبستگی معناداری بین تعداد پروژه‌های بازآفرینی، انرژی اولیه و موقعیت مکانی آنها(متغیرهای مستقل) و اثرگذاری آنها بر کیفیت زندگی ساکنین هدف(متغیر وابسته) وجود دارد. وجود چنین همبستگی بدین معناست که برنامه‌های بازآفرینی شهری در ایران می‌تواند از طریق توجه بنیادی به مقیاس برنامه بازآفرینی، تأثیر بیشتری در ارتقای کیفیت زندگی ساکنین هدف داشته باشد.
اسکان غیر رسمی
مریم سجادی اصل؛ جمیله توکلی نیا؛ مرتضی قورچی؛ مظفر صرافی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 فروردین 1400
چکیده
تامین مسکن در کشورهای در حال توسعه، برای گروه های کم درآمد شهری از مهمترین چالش های پیشروی برای دستیابی به توسعه محسوب می شود. در کشور ایران سیاست‌های گوناگونی به منظور تأمین مسکن برای اقشارکم درآمد اتخاذ شده است؛ اما تاکنون هیچگونه تلاشی جهت تدوین گونههای مسکن مناسب برای این گروه‌ها صورت نگرفته است. هدف از این پژوهش بررسی سیاست‌های ...
بیشتر
تامین مسکن در کشورهای در حال توسعه، برای گروه های کم درآمد شهری از مهمترین چالش های پیشروی برای دستیابی به توسعه محسوب می شود. در کشور ایران سیاست‌های گوناگونی به منظور تأمین مسکن برای اقشارکم درآمد اتخاذ شده است؛ اما تاکنون هیچگونه تلاشی جهت تدوین گونههای مسکن مناسب برای این گروه‌ها صورت نگرفته است. هدف از این پژوهش بررسی سیاست‌های مسکن کم درآمد شهری در دولت سازندگی؛ اصلاحت، مهرورزی و تدبیر و امید در شهر کرمانشاه میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی و تحلیلی و برای گردآوری دادهها از روشهای کتابخانه‌ای و میدانی(با مراجعه به ادراه راه و شهرسازی کرمانشاه) بدست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده از نرمافزار اتوکد ، وGIS آزمون آماری t تک نمونه ای استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان داد که در دروه سازندگی، بیشتر زمینهای به صورت آماده‌سازی برای شهرک‌های اطراف در نظر گرفته شده است. در دوره اصلاحات، ایجاد پروژه‌های ارزن قیمت رواج زیادی پیدا کرد. در دوره مهرورزی اقدامات گسترده‌ای صورت گرفت؛ اما بسیاری از پروژه‌ها ناتمام ماند. در دروه تدبیر و امید؛ تصمیم به انجام تعهدات دولت پیشین در دستور کار قرار گرفت. این تصمیم بجا باعث گردید؛ تا هزینه‌های اضافه بر دولت تحمیل نگردد و دولت نسبت به مردم و پیمانکاران متعهد بماند. همچنین آزمون t نمونه نشان میدهد، که میانگین در تمامی شاخصها کمتر از مقدار مورد نظر است که این نتیجه گویای این میباشد که سیاست-گذاری مسکن کم‌درآمد شهری در دوره سازندگی، اصلاحات، مهرورزی و تدبیر و امید در سطح پایینی بوده است.
پایداری شهری
محمد مهدی عزیزی؛ سمانه خسروانی نژاد
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1400
چکیده
از جمله دلایل تغییر نگرش رشته شهرسازی از پارادایم رشد به توسعه پایدار، ناکارآمدی رشته و حرفه در پاسخ به دغدغه های محیطی از نیمه دوم قرن بیستم بود. نتیجه چنین تغییر نگرشی در اواخر قرن بیستم در آموزش رسمی و غیررسمی شهرسازی در سراسر جهان بازتاب پیدا کرد که انعکاس آن در حرفه، محصول شهرسازی متفاوتی را رقم زد. نوع نگاه به آموزش توسعه پایدار ...
بیشتر
از جمله دلایل تغییر نگرش رشته شهرسازی از پارادایم رشد به توسعه پایدار، ناکارآمدی رشته و حرفه در پاسخ به دغدغه های محیطی از نیمه دوم قرن بیستم بود. نتیجه چنین تغییر نگرشی در اواخر قرن بیستم در آموزش رسمی و غیررسمی شهرسازی در سراسر جهان بازتاب پیدا کرد که انعکاس آن در حرفه، محصول شهرسازی متفاوتی را رقم زد. نوع نگاه به آموزش توسعه پایدار در کشوهای توسعه یافته در مقایسه با کشورهای در حال توسعه ای مانند ایران موضوعی است که می تواند از منظر تحلیل محتوای برنامه های درسی شهرسازی در کشورهای منتخب دنبال شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر تحلیل جهت گیری آموزش های رشته شهرسازی به سمت مفهوم توسعه پایدار است. در این پژوهش که به نوعی تحقیق کاربردی است، با توجه به ماهیت موضوع، از روش کیفی تحلیل محتوا و قابلیت های نرم افزاری SPSS در تحلیل داده ها استفاده شده است. داده های مورد نیاز از طریق بررسی برنامه های درسی شهرسازی در کشورهای منتخب، که به عنوان کشورهای خاستگاه در توسعه پایدار بوده و برنامه های درسی آنها نیز توسط نهادهای بین المللی اعتبارسنجی شده اند، جمع آوری گردیده اند. نتایج بررسی های این پژوهش در 128 دانشگاه از 9 کشور مختلف نشان می دهد که جهتگیری غالب در آموزش توسعه پایدار به ارائه "درسی مستقل با موضوع توسعه پایدار و مفاهیم محیطی" و نیز "تدریس توسعه پایدار در رویه و محتوای دروس شهرسازی" است. نتایج این امر در نمونه ایران حاکی از آن است که اگرچه دروسی با «محتوا و عنوان موضوعات محیطی» در تمامی گرایش های کارشناسی ارشد ارائه شده است؛ اما توجه به موضوع توسعه پایدار را به طور رسمی می توان در گرایش طراحی شهری و برنامه ریزی منطقه ای به ترتیب در یک و دو درس اختیاری مشاهده کرد که در مقایسه با یافته های جهانی محدود و ناکافی است. با این حال، توجه به آموزش توسعه پایدار به عنوان یکی از معیارهای نظام رتبه بندی گرین متریک می تواند درون مایه پژوهش های کاربردی آتی باشد و گامی به سوی توسعه پایدار قلمداد شود.
)
